Τα δικαστήρια καλούνται να εξετάσουν είναι εάν το σύνολο της υπόθεσης, το ενδιαφέρον του κοινού και η πρόθεση του δημοσιογράφου δικαιολογούσαν πιθανή πρόκληση ή υπερβολή

Είναι η ελευθερία στην ενημέρωση απεριόριστη ή όχι; Τι γίνεται όταν αφορά στην κάλυψη από τον Τύπο θεμάτων σοβαρού δημόσιου ενδιαφέροντος; Απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα, κάνοντας αναφορά στην δυνατότητα άσκησης καταγγελτικής δημοσιογραφίας χωρίς νομικές συνέπειες, έδωσε ο γνωστός δικηγόρος Νίκος Φραγκάκης στο Εργαστήριο για την Ερευνητική Δημοσιογραφία και τη Δυσφήμηση δια του Τύπου που διοργανώθηκε στην Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας – Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ) από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου (ECPMF), την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ) και το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI), με την υποστήριξη της ΕΣΗΕΜ-Θ.

«Η κρίση των ελληνικών δικαστηρίων απέναντι στις αγωγές αποζημίωσης προσώπων που θεωρούν ότι προσβλήθηκαν από δημοσιεύματα βασίζεται κυρίως στα πραγματικά περιστατικά που πρέπει κάθε φορά να υπαχθούν στους νομολογιακά σταθερούς εφαρμοστέους κανόνες δικαίου» ανέφερε ο κος Φραγκάκης σημειώνοντας παράλληλα ότι εξακολουθεί να υπάρχει και ένα ζήτημα εφαρμογής των αρχών που η νομολογία του ΕΔΔΑ έχει διαμορφώσει και μάλιστα και σε ελληνικές υποθέσεις.

Τα ελληνικά δικαστήρια δεν κάνουν πάντα τη διάκριση μεταξύ των «πραγματικών γεγονότων» και των «αξιολογικών κρίσεων -εκτιμήσεων» αλλά αρκούνται στην εξέταση του αν δυσφημούσε ή έθιγε την προσωπικότητα και φήμη του ενάγοντα ο αμφισβητούμενος χαρακτηρισμός, χωρίς να τον τοποθετούν στο πλαίσιο του συνόλου της υπόθεσης. Παραβλέπουν, δηλαδή, ότι ο ρόλος των δικαστηρίων δεν είναι να υποδείξουν στον δημοσιογράφο τα όρια και τις προϋποθέσεις άσκησης κριτικής στο πλαίσιο εκτέλεσης των καθηκόντων του, εφόσον εκείνος έχει το δικαίωμα να ασκεί κριτική, έστω και υπερβάλλοντας. Εκείνο που τα δικαστήρια καλούνται να εξετάσουν είναι εάν το σύνολο της υπόθεσης, το ενδιαφέρον του κοινού και η πρόθεση του δημοσιογράφου δικαιολογούσαν πιθανή πρόκληση ή υπερβολή.

Σύμφωνα με τον κ. Φραγκάκη το κύριο ζητούμενο είναι να αποφεύγονται οι εις βάρος του Τύπου – και ειδικότερα των δημοσιογράφων- αγωγές αποζημίωσης για συκοφαντική ή απλή δυσφήμηση ή για εξύβριση. «Είναι απαραίτητο οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι να αυτοπεριορίζονται και να αυτοελέγχονται, έχοντας ως οδηγό το σχετικό νομικό πλαίσιο και τους κανόνες δεοντολογίας. Η πρόκληση και η υπερβολή στην καταγγελτική δημοσιογραφία δεν είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και όχι την αδηφάγα περιέργεια του αναγνωστικού /ραδιοτηλεοπτικού κοινού».

Τελικά, είναι η ελευθερία στην ενημέρωση απεριόριστη ή όχι; Κάθε περιορισμός της πρέπει να πληροί τρεις θεμελιώδεις προϋποθέσεις:

α) να είναι νόμιμος
β) να επιδιώκει έναν θεμιτό σκοπό και
γ) να είναι αναγκαίος σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι τα όρια της παραδεκτής κριτικής είναι ευρύτερα όταν αντικείμενο είναι ένα πολιτικό πρόσωπο παρά ένας απλός ιδιώτης.

Πηγή: ΕΡΤ Κομοτηνής