Έργο συνολικού προϋπολογισμού 820.000 ευρώ, στο οποίο προβλέπονται μεταξύ άλλων καθαρισμός περιφραγμένων οικοπέδων, διάνοιξη τάφρου, αποκατάσταση του εσωτερικού και εξωτερικού των δύο πύργων, κυκλικού και τετραγώνου της νότιας πλευράς και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου, εντός των οικοπέδων ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου
Η Υπηρεσία βάζει τέλος στην παράνομη κατάληψη του χώρου τόσο στην εξωτερική πλευρά όπου μπήκαν από τραπεζοκαθίσματα έως και κοτέτσια όσο και στην εσωτερική πλευρά όπου έχει μετατραπεί σε πάρκινγκ αυτοκινήτων
Πριν λίγο καιρό παίρνοντας αφορμή από διαμαρτυρίες συμπολιτών μας για την κατάσταση που επικρατεί στο χώρο γύρω από το Βυζαντινό Φρούριο στο κέντρο της Κομοτηνής στείλαμε μια επιστολή στην αρμόδια Υπηρεσία της ΙΘ Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ζητώντας να μας πληροφορήσουν για το καθεστώς που υπάρχει στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Το πλήρες κείμενο της επιστολής της ΦΩΝΗΣ έχει ως εξής :
«Κύριοι, δεχόμαστε εδώ και αρκετό καιρό διαμαρτυρίες συμπολιτών μας σχετικά με το απαράδεκτο φαινόμενο της υποβάθμισης του αρχαίου τείχους που βρίσκεται στη Κομοτηνή απέναντι από τον Ιερό Ναό της Παναγίας.
Πληροφορηθήκαμε ότι εδώ και αρκετό καιρό η Υπηρεσία σας ασχολείται με την αναβάθμιση του τείχους αλλά με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι δεν έχετε ακόμη ασχοληθεί με την όψη του τείχους που βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά.
Με αγανάκτηση είδαμε να έχει καταληφθεί ο χώρος, να έχουν καρφωθεί στο τείχος συρματοπλέγματα για τη δημιουργία κοτετσιού και άλλων αποθηκευτικών χώρων ενώ πρόσφατα άρχισε και τη λειτουργία της καφετέρια που άπλωσε τραπεζοκαθίσματα που σε πολλά σημεία εφάπτονται του τείχους.
Άραγε πως δικαιολογείται από την Υπηρεσία σας αυτή η απαράδεκτη κατάσταση; Είναι σύννομη αυτή η κατάληψη του χώρου μπροστά από το τείχος και σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προχωρήσετε σε περίπτωση που υπάρχουν παραβατικές ενέργειες; Παρακαλούμε να έχουμε μια απάντηση για την ενημέρωση των αναγνωστών μας».
Η ανταπόκριση εκ μέρους της Υπηρεσίας ήταν άμεση και ο διευθυντής της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Γιάννης Κανονίδης είχε μια συνάντηση μαζί μας προκειμένου να μας ενημερώσει για την υπόθεση «Συντήρηση Βυζαντινού Τείχους». Κατά τη συνάντηση εκείνη φάνηκε καθαρά ότι η Υπηρεσία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων είναι απόλυτα αφοσιωμένη στο ουσιαστικό έργο της αποκατάστασης του αρχαίου τείχους και δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε υποθέσεις που είναι της αρμοδιότητας άλλων φορέων όπως πχ η διάνοιξη του δρόμου που ξεκινάει από το κτίριο της Λέσχης Κομοτηναίων που αποτελεί μια αναγκαιότητα μετά την πλήρη αποκατάσταση του τείχους.
Ένα άλλο σημαντικό και πολύ ενδιαφέρον θέμα είναι η ανάπλαση του χώρου που βρίσκεται απέναντι από τον Ιερό Ναό της Παναγίας και χρησιμοποιείται σαν πάρκινγκ αυτοκινήτων. Ο χώρος αυτός που περιλαμβάνεται μεταξύ του τείχους και του κτιρίου της Ιεράς Μητρόπολης πρόκειται να αναπλαστεί με τη δημιουργία πεζόδρομων, χώρων πρασίνου κλπ ώστε να δώσει τη δυνατότητα ανάδειξης του τείχους και επισκέψεων από ντόπιους πολίτες αλλά και επισκέπτες από άλλες περιοχές.
Το έργο βέβαια θα είναι αρκετά δαπανηρό αφού πρέπει να αφαιρεθούν όλα τα επιπλέον μπάζα ώστε ο χώρος να έρθει στο ίδιο επίπεδο με αυτό του δρόμου, δηλαδή να αφαιρεθεί μπάζωμα ύψους 2 μέτρων.
Η απάντηση της ΙΘ Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονίας – Θράκης 2007-2013 (ΕΣΠΑ), το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού μέσω της κατά τόπον αρμόδιας για την περιοχή της Θράκης 15ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων υλοποιεί δι’ αυτεπιστασίας στο κέντρο της πόλης της Κομοτηνής το έργο «Στερέωση και διαμόρφωση του βυζαντινού τείχους Κομοτηνής», προϋπολογισμού 820.000,00 ευρώ, που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ελληνικό Δημόσιο.
Οι εργασίες ξεκίνησαν περίπου στα μέσα του 2011 με επίκεντρο τα απαλλοτριωμένα από το Υπουργείο Πολιτισμού οικόπεδα στο κέντρο της Κομοτηνής, τόσο επί της πλατείας Θεοδοσίου Α΄ όσο και στην περιοχή που χωροθετείται μεταξύ του Ο.Τ. 22 και του βυζαντινού τείχους, πίσω ακριβώς από τη Λέσχη Κομοτηναίων. Τα ανωτέρω οικόπεδα περιφράχθηκαν διαμορφώνοντας χώρο εργοταξίου.
Οι εργασίες πεδίου ξεκίνησαν με καθαρισμούς των περιφραγμένων οικοπέδων, ενώ παράλληλα έγινε επιφανειακός έλεγχος για την τυχόν ύπαρξη αρχαίων οικιστικών καταλοίπων. Κατά μήκος της εσωτερικής και της εξωτερικής πλευράς του βυζαντινού τείχους ανοίχτηκαν τάφροι με σκοπό τη διαπίστωση πιθανών στατικών προβλημάτων στη θεμελίωσή του, την προετοιμασία των μεταγενέστερων επεμβάσεων και την αποκάλυψη του κατώτατου θεμελίου έδρασης.
Στη συνέχεια αυτής της διαδικασίας και αφού τοποθετήθηκαν σταθερά ικριώματα, καθαρίστηκαν οι επιφάνειες της τοιχοποιίας του βυζαντινού τείχους. Συγκεκριμένα έγιναν οι εξής εργασίες: καθαρισμός των graffiti, απομάκρυνση βλαπτικής βλάστησης (κισσός κ.α.) που είχε αναπτυχθεί επί αυτού και καθαίρεση σαθρών κονιαμάτων. Δημιουργήθηκε με τον τρόπο αυτό το απαραίτητο υπόβαθρο ώστε να επισπευτούν τα αρμολογήματα και οι ανακτήσεις επί του βυζαντινού τείχους, ιδιαίτερα σε σημεία όπου η φθορά του χρόνου και η ανθρώπινη επέμβαση είχαν τραυματίσει έντονα την εικόνα του. Οι εργασίες μέχρι στιγμής επικεντρώθηκαν επί της εσωτερικής νότιας πλευράς του τείχους, όπου έγιναν στερεώσεις και συμπλήρωση της μεγάλης διαμπερούς ρωγμής που διέτρεχε το σύνολο σχεδόν του ύψους του τείχους.
Τα επόμενα στάδια υλοποίησης του έργου, που πρόκειται να διαρκέσουν τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2013, θα συμπεριλαμβάνουν α) την αποκατάσταση του εσωτερικού και εξωτερικού των δύο πύργων, κυκλικού και τετραγώνου της νότιας πλευράς, β) την αποκατάσταση της εξωτερικής νότιας πλευράς του τείχους και γ) της ανατολικής εξωτερικής πλευράς και του κυκλικού πύργου επί της οδού Σωκράτους.
Μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω εργασιών θα ακολουθήσει το στάδιο της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου, εντός των οικοπέδων ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου. Το πρώτο στάδιο θα εξελιχθεί με τη δημιουργία ζώνης πλάτους 5 μ. από σταθεροποιημένο χωμάτινο δάπεδο στη διαδρομή παράλληλα με τη νότια πλευρά του τείχους. Ακολουθώντας την παραπάνω ζώνη και με αφετηρία τη στάθμη του πεζοδρομίου της οδού Σοφούλη, 6 ανοδικοί αναβαθμοί θα οδηγούν σε μια ξύλινη εξέδρα όπου ο επισκέπτης θα μπορεί να βρει πληροφοριακό υλικό για την ιστορία του τείχους. Αντίστροφη καθοδική πορεία θα ακολουθήσουν οι 5 αναβαθμοί στη διαδρομή παράλληλα με τη δυτική πλευρά του τείχους, που θα καταλήγει επίσης στην ανωτέρω ξύλινη εξέδρα με το διαθέσιμο πληροφοριακό υλικό.
