Ο καθημερινός, προσεκτικός καθαρισμός των δοντιών, η χρήση στοματικού διαλύματος όταν την έχει συστήσει ο ειδικός ιατρός και η τήρηση των ραντεβού για προληπτικό έλεγχο και θεραπεία των οδοντικών προβλημάτων μπορεί να προστατεύουν από τη μόλυνση και τη νόσηση από τον νέο κορωνοϊό.
Αυτό είναι το συμπέρασμα ολοένα περισσότερων κλινικών μελετών, που συσχετίζουν την στοματική υγιεινή με την διασπορά του ιού. Η πιο πρόσφατη από αυτές έδειξε ότι το στόμα αποτελεί κύρια πηγή της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός, αλλά και της εξάπλωσης του ιού.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα medRxiv, πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, στο Τσάπελ Χιλ, και από το κρατικό αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Οδοντικής και Κρανιοπροσωπικής Έρευνας (NIDCR). Όπως έδειξε, ο κορωνοϊός εισβάλλει στους σιελογόνους αδένες όπου αναπαράγεται. Όταν το μολυσμένο σάλιο φθάσει στη γαστρεντερική οδό ή στους πνεύμονες, η συνέπεια μπορεί να είναι παρατεταμένη νόσος και πνευμονία.
Οι ερευνητές γράφουν στο άρθρο τους πως η μελέτη τους είναι η πρώτη που αναγνωρίζει το στόμα ως κύρια θέση της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός. Τονίζουν επίσης πως τα ευρήματά τους υποδεικνύουν τη μόλυνση του στόματος ως μια υποτιμημένη πηγή διασποράς του νέου κορωνοϊού, ενώ παράλληλα ενισχύουν τον προστατευτικό ρόλο της μάσκας προσώπου και της τήρησης απόστασης ασφαλείας από άλλα άτομα.
«Τα νέα ευρήματα αλλά και αρκετά προγενέστερα υποδηλώνουν ότι η λοίμωξη της στοματικής κοιλότητας από τον κορωνοϊό μπορεί να συμβάλλει στην ασυμπτωματική μετάδοση του ιού», σχολιάζει η δρ Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών & Ενηλίκων και γενική γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ορθοδοντικών Ναρθήκων (ΕΕΟΝ).
«Ο κίνδυνος αυτός είχε αναγνωριστεί νωρίς στην πορεία της πανδημίας. Ήδη από τον περασμένο Ιούνιο η Γερμανική Εταιρεία Οδοντιατρικής, Στοματικής και Ορθοδοντικής Υγείας (Deutsche Gesellschaft für Zahn-, Mund– und Kieferheilkunde, DGZMK) είχε τονίσει τη σημασία της οδοντικής φροντίδας την εποχή της πανδημίας. Όπως είχε ανακοινώσει, η διατήρηση καλής στοματικής υγείας μπορεί να προλαμβάνει ιδιαίτερα τη σοβαρή νόσο COVID-19».
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, επειδή το ιικό φορτίο είναι υψηλότερο στον οροφάρυγγα, τον ρινοφάρυγγα και το σάλιο (δηλαδή στη μύτη και στο στόμα), οι συγκεκριμένες ανατομικές δομές πιθανώς «τροφοδοτούν» με τον κορωνοϊό τα κατώτερα τμήματα του αναπνευστικού. Έτσι, χρησιμεύουν ως κύριες δεξαμενές τόσο της μετάδοσης του κορωνοϊού σε άλλα άτομα, όσο και της πνευμονίας.
Ωστόσο η οδοντική προφύλαξη ενισχύει την ανοσολογική αντίδραση στο στόμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε να παρεμποδίζεται η εισβολή του κορωνοϊού στον οργανισμό, είτε να μετριάζεται η πορεία της λοίμωξης που αυτός προκαλεί. Έτσι όμως εμποδίζεται και η διασπορά του.
«Είναι γνωστό πως η υγιής στοματική κοιλότητα δρα ως φραγμός εναντίον πολλών παθογόνων, στα οποία ως φαίνεται συμπεριλαμβάνεται ο νέος κορωνοϊός», λέει η κυρία Δούμα-Μιχελάκη. «Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν πως στις περιοχές με έλλειψη στοματικής υγιεινής και αυξημένα ποσοστά περιοδοντίτιδας, υπάρχει μεγαλύτερη διασπορά της σοβαρής μορφής της λοίμωξης COVID-19».
Πώς θα μπορούσε όμως να συσχετίζεται η λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός με την στοματική και οδοντική υγεία; Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο οδοντιατρικό περιοδικό British Dental Journal, οι τρεις κύριοι παράγοντες κινδύνου για σοβαρές επιπλοκές στη νόσο COVID-19 είναι ο διαβήτης, η υπέρταση και η καρδιαγγειακή νόσος. Ωστόσο, και οι τρεις αυτές καταστάσεις σχετίζονται επίσης με τα παθολογικά βακτήρια στο στόμα και με την περιοδοντική νόσο.
Επιπλέον, τα περιοδοντικά βακτήρια εμπλέκονται στη συστηματική φλεγμονή, τη βακτηριαιμία και την πνευμονία – τρία προβλήματα που παρατηρούνται συχνά στους ασθενείς με σοβαρή μορφή της λοίμωξης COVID-19. Επομένως, η κακή στοματική υγεία μπορεί να είναι παράγοντας κινδύνου για επιπλοκές της νόσου COVID-19, κυρίως στους ασθενείς με διαβήτη, υπέρταση ή καρδιαγγειακά προβλήματα.
Σε ένα άλλο δημοσίευμα στο περιοδικό Oral Diseases, αναφέρεται ότι το σάλιο έχει ισχυρές αντιϊικές ιδιότητες, διότι περιέχει υψηλά επίπεδα πρωτεϊνών και πεπτιδίων με αντιϊική δράση. Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει πως ορισμένες από αυτές τις πρωτεΐνες καταπολεμούν άλλους κορωνοϊούς. Είναι λοιπόν πολύ πιθανό να καταπολεμούν και τον νέο ιό.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι η ελλιπής παραγωγή σιέλου (σάλιου) μπορεί να ανοίγει το δρόμο στις οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις, επειδή διαταράσσει τον βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας αλλά και των αεραγωγών, με τους οποίους υπάρχει διασύνδεση. Είναι λοιπόν πιθανό μέσω αυτού του μηχανισμού να αυξάνεται και ο κίνδυνος μόλυνσης από το νέο κορωνοϊό.
Πιο πρόσφατα ακόμα, γερμανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Journal of Infectious Diseases κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μερικά στοματικά διαλύματα με συγκεκριμένα συστατικά μπορεί να μειώνουν το ιικό φορτίο στο σάλιο και έτσι να μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού SARS-CoV-2.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τέλος, ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται κυρίως με μικροσκοπικά σταγονίδια που εκπέμπουν οι ασθενείς από το στόμα ή τη μύτη τους, όταν βήχουν, φταρνίζονται, μιλούν ή ανασαίνουν βαριά.
«Καθώς ο κορωνοϊός εξαπλώνεται ασταμάτητα, έχει μεγάλη σημασία για όλους μας να βρισκόμαστε στην καλύτερη δυνατή ανοσολογική κατάσταση εάν μολυνθούμε από αυτόν», τονίζει η κυρία Δούμα-Μιχελάκη. «Έχοντας όμως ουσιαστικά μια ανοιχτή πληγή στο στόμα μας, με τη μορφή της αθεράπευτης περιοδοντικής νόσου, της ουλίτιδας ή άλλων προβλημάτων, ο στόχος αυτός δεν θα επιτευχθεί. Έχει επομένως μεγάλη σημασία να λαμβάνουμε όλα τα απαιτούμενα μέτρα πρόληψης και θεραπείας και να μην αναβάλλουμε την προληπτική ή θεραπευτική επίσκεψη στον οδοντίατρο και στον ορθοδοντικό, ώστε να αντιμετωπιστούν εγκαίρως και σωστά τυχόν προβλήματα».
Πολύ σημαντικό είναι επίσης να λαμβάνονται όλα τα μέτρα για διατήρηση της υγείας των δοντιών και της στοματικής κοιλότητας. Η κυρία Δούμα-Μιχελάκη συνιστά:
- Να βουρτσίζετε σχολαστικά τα δόντια σας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα (ιδανικά τρεις), καθαρίζοντας τα ενδιάμεσα διαστήματα με οδοντικό νήμα
- Να επισκέπτεστε τον ειδικό κάθε 6 μήνες για έλεγχο και προληπτικό καθαρισμό των δοντιών. Στο πλαίσιο της επίσκεψης θα σας συμβουλεύσει αν και τι είδους στοματικά διαλύματα χρειάζεστε.
- Να περιορίσετε την κατανάλωση ζάχαρης και ανθρακικού.
- Να περιορίσετε το αλκοόλ και να μην καπνίζετε.
«Η στοματική υγεία είναι σημαντική για την υγεία όλου του σώματος και δεν πρέπει να την αμελούμε για κανένα λόγο», καταλήγει η ειδικός.
