Η πρυτανική ηγεσία έκανε ένα σφάλμα πανεπιστημιακής πολιτικής: «έκλεισε το Πανεπιστήμιο» για λόγους τους οποίους δεν αντιλαμβάνεται κανένας πολίτης της ελληνικής κοινωνίας. Θεώρησε ότι το Πανεπιστήμιο είναι δημόσια υπηρεσία ή, ακόμη χειρότερα, μία ιδιωτική επιχείρηση η οποία μπορεί να «κλείνει» ή να «ανοίγει» κάθε φορά που κρίνουν οι πανεπιστημιακές ηγετικές ομάδες ότι θίγονται τα συντεχνιακά τους συμφέροντα
Πριν από χρόνια, στη φιλόξενη στήλη της «Εφημερίδας των Συντακτών» (14 Νοεμβρίου 2013), δημοσιεύτηκε ένα κείμενό μου με τον τίτλο «Το κλειστό πανεπιστήμιο». Και αυτό το κείμενο αναφερόταν στην πρωτοβουλία του τότε πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών να «κλείσει το Πανεπιστήμιο», δηλαδή να αναστείλει επί μήνες και τις διοικητικές και τις ερευνητικές δραστηριότητες του Πανεπιστημίου των Αθηνών.
Στην περίοδο της κρίσης (δηλαδή το φθινόπωρο του 2013), θα μπορούσε κανείς να αιτιολογήσει μία απόφαση του πρύτανη ή της Συγκλήτου για την αναστολή της λειτουργίας του ιδρύματος, με το επιχείρημα: για να λυθούν τα ζητήματα διένεξης ανάμεσα στις υφιστάμενες διοικητικές αρχές και τα εποπτικά όργανα των Συμβουλίων (βλ. Ν. Διαμαντοπούλου), αλλά στις μέρες μας (ακαδημαϊκό έτος 2018-2019) η απόφαση να «κλείσει» το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης είναι αθεμελίωτη και από ακαδημαϊκή σκοπιά απαράδεκτη.
Στην αφετηρία της προβληματικής μας τοποθετείται αυτό που ορίζεται ως Πανεπιστήμιο κατά τον Βίλχελμ φον Χούμπολτ, σύμφωνα με τον οποίο, το Πανεπιστήμιο είναι μία αυτόνομη, ανεξάρτητη κοινωνική περιοχή (σφαίρα), μέσω της οποίας η ίδια η κοινωνία σκέπτεται και στοχάζεται τον εαυτό της. Πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε μπροστά μας δύο πράγματα (με τη φιλοσοφική έννοια του όρου «πράγμα»): από τη μία πλευρά, την κοινωνία και τους πολιτικούς θεσμούς της και από την άλλη το πανεπιστήμιο ως πραγματολογική συνθήκη αυτοστοχασμού της κοινωνίας.
Εάν αυτό το ερμηνευτικό σχήμα του Χούμπολτ εφαρμοστεί στην «περίπτωση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου», παραπέμπει σε ιστορίες και πράγματα, τα οποία δεν μπορεί κανένας στοχαστής να αντιληφθεί. Πολύ περισσότερο, κανένας πολίτης μίας ορθολογικής, πολιτικής κοινωνίας να επεξεργαστεί. Η Σύγκλητος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης έλαβε την απόφαση να «κλείσει το Πανεπιστήμιο», δηλαδή να αναστείλει όλες τις λειτουργικές δραστηριότητές του (και τις διοικητικές και τις διδακτικές και τις ερευνητικές) με το εξής αιτιολογικό: το υπουργείο Παιδείας ιδρύει Νομική Σχολή στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Το σχετικό νομοσχέδιο ήδη είναι έτοιμο και προωθείται προς ψήφιση στο ελληνικό Κοινοβούλιο.
Το ερώτημα, το οποίο όμως τίθεται, διατυπώνεται ως εξής: Πώς συνδέονται δύο «πράγματα» μεταξύ τους; Δηλαδή από τη μία πλευρά η πολιτική πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας να «ιδρύσει» Νομική Σχολή στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας και, από την άλλη, η πολιτική πρωτοβουλία της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Θράκης να «κλείσει το Πανεπιστήμιο»; Σε μία ορθολογικώς οργανωμένη πολιτική κοινωνία και πολύ περισσότερο σε ένα Πανεπιστήμιο, το οποίο είναι Πανεπιστήμιο και δεν είναι κρατικό ίδρυμα επαγγελματικής εκπαίδευσης, η οποιαδήποτε πολιτική απόφαση δεν θα έπρεπε να καταστεί θεματικό αντικείμενο.
Η διαμάχη υπουργείου και Πανεπιστημίου δεν θα έπρεπε να οδηγήσει στη συνθήκη του «κλειστού Πανεπιστημίου». Η νέα πρυτανική ηγεσία έκανε ένα σφάλμα πανεπιστημιακής πολιτικής: «έκλεισε το Πανεπιστήμιο» για λόγους τους οποίους δεν αντιλαμβάνεται κανένας πολίτης της ελληνικής κοινωνίας. Θεώρησε ότι το «Πανεπιστήμιο» είναι δημόσια υπηρεσία ή, ακόμη χειρότερα, μία ιδιωτική επιχείρηση η οποία μπορεί να «κλείνει» ή να «ανοίγει» κάθε φορά που κρίνουν οι πανεπιστημιακές ηγετικές ομάδες ότι θίγονται τα συντεχνιακά τους συμφέροντα.
Τους προβληματισμούς τους οποίους ανέπτυξα, επιθυμώ να τους συνοψίσω στις εξής δύο προτάσεις–ερωτήματα: Οι διοικητικές αρχές του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης προέβησαν στην πράξη της αναστολής των λειτουργιών του, επειδή «ιδρύεται Νομική» στην Πάτρα ή επειδή μήπως η Νομική Θράκης αντιμετωπίζει προβλήματα λειτουργίας; Η Νομική Αθήνας και η Νομική Θεσσαλονίκης πώς αντιδρούν;
Τελικά ως πολιτική κοινωνία μπορούμε να αποφασίσουμε όχι για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των τμημάτων νομικής επιστήμης στα ελληνικά Πανεπιστήμια, αλλά για την «επανίδρυση» του δημόσιου Πανεπιστημίου, το οποίο δεν θα λειτουργεί συντεχνιακά στο πλαίσιο του ψευδο-διλήμματος: κρατικά ή ιδιωτικά Πανεπιστήμια; Κάνω την πρότασή μου ως καθηγητής Πανεπιστημίου: θέτω προς προβληματισμό την «επανίδρυση» του δημόσιου Πανεπιστημίου. Οσον αφορά το Δημοκρίτειο τονίζω ότι επιτέλους μπορεί να αποκτήσει χωρίς πραγματολογικές φοβίες τον «επιστημολογικό αυτοπροσδιορισμό» του!
Θεόδωρος Γεωργίου (efsyn.gr, 17.12.2018)
