Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας πριν από τις εργασίες του 35ου Πανελλαδικού Συνεδρίου πραγματοποίησε μια ημερίδα στην οποία παρουσιάστηκαν οι θέσεις του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για αναπτυξιακά ζητήματα που αφορούν την Περιφερεια μας.
Η θεματολογία αναφέρεται στις Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες στην Ελλάδα και στην αποτύπωση των δυνατών σημείων, των αδυναμιών και των ευκαιριών που παρουσιάζονται για την ανάπτυξη της Περιφέρειας.
Η χώρα μας δεν μπορεί να δεχτεί ως μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης τον εργασιακό μεσαίωνα, την εργατική εξαθλίωση, την κινεζοποίηση των ελληνικών Περιφερειών και τη νεοπλασματική παραγωγική μεταμόρφωση της
Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ)
Η δημιουργία των ζωνών αυτών γίνεται συνήθως σε υπανάπτυκτες χώρες με στόχο την προσέλευση επιχειρήσεων από το εξωτερικό, κυρίως εξαγωγικών, στις οποίες προσφέρουν τα κράτη υποδοχής προνομιακό καθεστώς λειτουργίας και δράσης. Το μοντέλο αυτό ξεκίνησε από την Αμερική που δημιούργησε τις ζώνες αυτές στο Μεξικό.
Θεωρητικά ο στόχος των χωρών που συμφωνούν με τη δημιουργία των ζωνών αυτών είναι η προσέλκυση ξένων επενδύσεων με την εισαγωγή νέας τεχνολογίας, καινοτομίας και η δημιουργία θέσεων εργασίας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων η χώρα παρέχει σημαντικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις όπως είναι η χαμηλή ή μηδενική φορολόγηση, αφορολόγητες εξαγωγές προϊόντων, παραχώρηση δωρεάν δημόσιας έκτασης για εγκατάσταση επιχειρήσεων, δημιουργία υποδομών, ευνοϊκό και ευέλικτο εργασιακό καθεστώς, ειδικό καθεστώς ασφαλιστικών εισφορών, ελεύθερο επαναπατρισμό κερδών, προνομιακό κανονιστικό καθεστώς λειτουργίας των επιχειρήσεων, εδικό μισθολογικό καθεστώς και απαγόρευση δημιουργίας συνδικάτου στις επιχειρήσεις.
Η πρακτική δημιουργίας αυτών των ζωνών έδειξε ότι δεν παρέχει τις προϋποθέσεις εκείνες για την ανάπτυξη μιας περιοχής ενώ στην περίπτωση της Θράκης η σύγκριση με τις υπό ίδρυση παράλληλων δραστηριοτήτων στις γειτονικές χώρες δεν αποτελεί ευκαιρία για την περιοχή μας. Ως εκ τούτου το συνδικαλιστικό κίνημα στη χώρα μας με τη γνώση και τη στρατηγική του για την ανάπτυξη, απασχόληση, αναδιανομή του εισοδήματος και κοινωνική συνοχή με όρους και προϋποθέσεις ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου για τη χώρα μας και τις Περιφέρειες της δεν μπορεί να δεχτεί ως μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης τον εργασιακό μεσαίωνα, την εργατική εξαθλίωση, την κινεζοποίηση των ελληνικών Περιφερειών και τη νεοπλασματική παραγωγική μεταμόρφωση της.
Δυνατά σημεία Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
- Ευρεία παραγωγική βάση.
- Ταχύς μετασχηματισμός της οικονομίας.
- Σχετική οικονομική εξωστρέφεια.
- Επαρκείς υπηρεσίες υποστήριξης των επιχειρήσεων.
- Σχετικά σοβαρά ερείσματα για καινοτομία.
- Επαρκώς αναπτυγμένο θεσμικό πλαίσιο για την κινητροδότηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
- Ισόρροπα αναπτυσσόμενες εθνικές υποδομές μεταφορών (οδικές, λιμενικές, αερολιμενικές).
- Ταχύς εκσυγχρονισμός υποδομών τηλεπικοινωνιών. Ικανοποιητικής στάθμης και ισόρροπα αναπτυγμένες υποδομές βιομηχανικής συγκέντρωσης(ΒΙΠΕ).
- Επαρκώς αναπτυγμένες κεντροαστικές υποδομές (ύδρευση, αποχέτευση, διαχείριση απορριμμάτων).
- Επαρκώς αναπτυγμένες μονάδες υγείας νομαρχιακού και περιφερειακού επιπέδου.
- Εικόνα υψηλού κύρους της Περιφέρειας συνολικά.
- Ισχυρή ταυτότητα κύριων αστικών κέντρων – πόλεων πρωτευουσών.
- Λειτουργία Πανεπιστημίου και ΤΕΙ.
- Διαπολιτισμικότητα.
- Ευρείας διαφοροποίησης και πλούσιοι αναπτυξιακοί πόροι, συμπεριλαμβανομένων του υδατικού δυναμικού, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του φυσικού περιβάλλοντος, του οικολογικού αποθέματος και των πολιτιστικών πόρων.
- Σχετική εμπέδωση πνεύματος κατευθυνόμενου από τη συνεχή προσέγγιση της αειφόρου ανάπτυξης και της ποιότητας ζωής.
ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ
- Από τις φτωχότερες περιφέρειες της χώρας και με χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από το μέσο εθνικό.
- Ιδιαίτερα υψηλή παραμένουσα εξάρτηση από τον πρωτογενή τομέα (απασχόληση, προϊόν).
- Υψηλή και αυξανόμενη ανεργία.
- Χαμηλή επιχειρηματικότητα.
- Χαμηλότερη παραγωγικότητα εργασίας στη χώρα.
- Υψηλός ρυθμός αστικοποίησης – εγκατάλειψης της υπαίθρου.
- Υστέρηση στον εκσυγχρονισμό του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου.
- Υστέρηση στην κατάλληλη διασύνδεση των εθνικών υποδομών μεταφορών, στη σύνδεσή τους με τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα και στην περιφερειακή ολοκλήρωσή τους.
- Απουσία θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων και Τεχνολογικού Πάρκου.
- Ατελής ανάπτυξη αποκεντρωμένων περιβαλλοντικών υποδομών.
- Ατελής ανάπτυξη πρωτοβάθμιων υγειονομικών υποδομών και υποδομών φροντίδας παιδιών.
- Ανεπάρκεια σχολικής στέγης στις αστικές περιοχές και ανεπαρκής ένταση επενδύσεων στις υποδομές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
- Σχετική έλλειψη μιας σύγχρονης αντίληψης, νοοτροπίας και «ευέλικτων πεποιθήσεων» γύρω από συνεργατικούς σχηματισμούς επιχειρήσεων.
- Μορφωτική και πολιτισμική ανισότητα του πληθυσμού.
- Ατελείς δομές – μηχανισμοί ολοκληρωμένης διαχείρισης αναπτυξιακών πόρων.
- Χαμηλή εμπέδωση στα ΑΕΙ επιχειρηματικού πνεύματος.
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ
- Αξιοποίηση επιδόσεων της όμορης και περισσότερο αναπτυγμένης περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και αποδοτικότερος προγραμματισμός στο πλαίσιο της μεταβολής της συνολικής αντίληψης του περιφερειακού αναπτυξιακού προγραμματισμού, που αυξάνει τις απαιτήσεις ολοκληρωμένου σχεδιασμού σε μακρό – επίπεδο (επίπεδο μείζονος περιφέρειας).
- Δημιουργία νέου περιφερειακού πόλου ανάπτυξης με πύλη την ΑΜΘ στο πλαίσιο της εισόδου Βουλγαρίας και Ρουμανίας στην Ε.Ε. και άνοιγμα των περιφερειακών – εθνικών εξωτερικών συνόρων σε Κοινοτική επικράτεια (Βουλγαρία).
- Ενίσχυση εξωστρέφειας με διασύνδεση της περιοχής με την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη στο πλαίσιο της αύξησης του διεθνούς ενδιαφέροντος για την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (διευρωπαϊκός οδικός και σιδηροδρομικός άξονας IV).
- Αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της περιφέρειας και προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος.
- Ανάπτυξη συνολικής περιφερειακής αξίας με συνδυασμό του συνολικού διαθέσιμου φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, πλέον ως «ολοκληρωμένο προϊόν», στο πλαίσιο της αύξησης εθνικού / διεθνούς ενδιαφέροντος για εξασφάλιση συνθηκών αειφόρου ανάπτυξης και ποιότητας ζωής.
ΑΠΕΙΛΕΣ
- Απώλεια πρόσβασης στον πόλο παγκόσμιου / διεθνούς ενδιαφέροντος (Θεσσαλονίκη) της όμορης περιφέρειας.
- Απώλεια ισχυρής θέσης – αφετηρίας προσέλκυσης απορρόφησης / διάχυσης.
- Απειλή εξαιτίας περιορισμού της πρόνοιας για την (παρεμβατική) στήριξη της ΑΜΘ (απειλή απώλειας πόρων), στο πλαίσιο της μεταβολής της συνολικής αντίληψης του περιφερειακού αναπτυξιακού προγραμματισμού, που αυξάνει τις απαιτήσεις ολοκληρωμένου σχεδιασμού σε μακρό – επίπεδο (επίπεδο μείζονος περιφέρειας).
- Αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού στην υφιστάμενη βιομηχανική βάση Ελλάδος – Βουλγαρίας – Ρουμανίας ή εκ μέρους νέων πιθανών πόλων ενδιαφέροντος (στον τουρισμό, πολιτισμό, υγεία).
- Απειλή εξωτερίκευσης αβεβαιοτήτων κατά την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της όμορης περιοχής (προστασία περιβάλλοντος, πρόσβαση και κινητοποίηση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, πρόσβαση σε καινοτομίες.
- Απειλή εξαιτίας της απώλειας Κοινοτικών πόρων στο πλαίσιο της διακρατικής-διασυνοριακής συνεργασίας, στο πλαίσιο της ένταξης Βουλγαρίας και Ρουμανίας στην Ε.Ε.
- Απώλεια εισαγωγικών ερεισμάτων και ισχυρής θέσης εισόδου στον αναδυόμενο κάθετο αναπτυξιακό άξονα στο πλαίσιο της αύξησης του διεθνούς ενδιαφέροντος για την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (διευρωπαϊκός οδικός και σιδηροδρομικός άξονας IV).
- Απειλή εξαιτίας θέσπισης αυστηρότερων προτύπων και ελεγκτικών μηχανισμών σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση υψηλότερων «καταναλωτικών» απαιτήσεων στο πλαίσιο της αύξησης εθνικού / διεθνούς ενδιαφέροντος για εξασφάλιση συνθηκών αειφόρου ανάπτυξης, ποιότητας ζωής και εργασίας.
