Μια ημέρα πριν την εκπνοή της προθεσμίας για τις δηλώσεις συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων (PSI+) -μέσα ενημέρωσης όπως Bloomberg κάνουν λόγο για συμμετοχή που φτάνει στο 58% – μερικές χιλιάδες ιδιώτες φυσικά πρόσωπα που έχουν στην κατοχή τους ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, βρίσκονται επί ξύλου κρεμάμενοι.
Οι τράπεζες έχουν ενημερώσει τους πελάτες τους που κατέχουν ομόλογα ελληνικού δημοσίου για τις επιλογές που έχουν ως φυσικά πρόσωπα και συγκεκριμένα για το τι σημαίνει να αποδεχθούν ή να μην αποδεχθούν την πρόσκληση συμμετοχής στο PSI καθώς και για τις επιπτώσεις από την πιθανή ενεργοποίηση των CACs που σημαίνει υποχρεωτικό κούρεμα σε όλα τα ομόλογα.
Ωστόσο, μένει αναπάντητο το μείζον και κρισιμότερο ερώτημα, τι θα γίνει τελικά στην περίπτωση που όλα τα ομόλογα κουρευτούν. Εάν δηλαδή υπάρχει έστω και μια ελάχιστη διασφάλιση αποζημιώσεων, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγγελος Βενιζέλος, ο οποίος προφορικά και μόνον έχει δηλώσει πως η κυβέρνηση θα λάβει μέριμνα στην περίπτωση απωλειών των φυσικών προσώπων.
Η δήλωση αυτή του κ. Βενιζέλου, δεν είναι αρκετή ουτε ικανή για να καθησυχάσει την πραγματική αγωνία των 15.000 περίπου ελλήνων πολιτών που έχουν επενδύσει μέρος της περιουσίας τους σε ομόλογα δημοσίου. Το γεγονός πως η όποια σχετική απόφαση της κυβέρνησης θα ληφθεί μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του PSI, αυξάνει την ανησυχία και την καχυποψία, πως η απόφαση αυτή ενδέχεται να διαμορφωθεί με κριτήρια που όχι μόνον δεν είναι γνωστά, αλλά και που μπορεί να καθορισθούν επί τη βάσει πρωτίστως διασφάλισης των συμφερόντων του δημοσίου και εις βάρος των ιδιωτών.
Λόγω των νομικών δυσκολιών και της αναγκαιότητας να διαφυλαχθεί το αδιάβλητο της διαδικασίας, είναι εύλογο η κυβέρνηση να μην διατυπώνει επισήμως τις προθέσεις της. Ομως, πρακτικά αυτό δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στους κατόχους των ομολόγων που ούτε γνωρίζουν οι ίδιοι, ούτε και μπορούν να απευθυνθούν για νομικές ή επενδυτικές συμβουλές σε ειδικούς, σε υποθετική βάση επί μιας απόφασης που σήμερα δεν υπάρχει.
Ετσι, έχει δημιουργηθεί κυριολεκτικά ένα αλαλούμ. Ενώ όλοι συμφωνούν πως δεν αποδέχονται το κούρεμα (γιατί δεν θα μπορούν στη συνέχεια να απαιτήσουν ή να διεκδικήσουν την αποπληρωμή των επενδύσέων τους), πρακτικά κανείς δεν μπορεί να τους εξηγήσει ή να τους συμβουλεύσει, τι πρέπει να κάνουν!
Άλλοι υποστηρίζουν πως πρέπει να δηλώσουν παρόντες χωρίς να αποδέχονται την πρόσκληση του δημοσίου. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ένας επενδυτής που δεν αποδέχεται, δεν έχει κανένα λόγο να εμφανισθεί για να δηλώσει οτιδήποτε. Αλλοι υποστηρίζουν οτι πρέπει να αποδεχθούν το πλαίσιο του PSI αλλά όχι τα CACs, για να μπορέσουν μετά να διεκδικήσουν αποζημιώσεις εφόσον αυτές θα προκύψουν στο πλαίσιο της διαδικασίας του προγράμματος ανταλλαγής!
Νομικά, κανείς δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει με σχετική βεβαιότητα, ποιές μπορεί να είναι οι επιπτώσεις κάθε επιλογής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η απάντηση κυβερνητικού στελέχους ανεπίσημα, σε δημοσιογραφικό ερώτημα ήταν «οτι κρίνει ο καθένας».
Η σύγχυση και η αγωνία παρατείνεται επίσης, καθώς διάφορα δημοσιεύματα στον τύπο, των τελευταίων ημερών, επικαλούμενα είτε πηγές του υπουργείου, είτε πρόσβαση πλκηροφοριών σε κυβερνητικό επίπεδο, διακινούν πολλές και διάφορες εκδοχές.
Για παράδειγμα, άλλοι αναφέρουν πως η κυβέρνηση θα «υιοθετήσει» τη λογική της εγγύησης των καταθέσεων και στο πλαίσιο αυτό θα ληφθεί μέριμνα ώστε να αποζημιωθούν τα φυσικά πρόσωπα έως του ποσού των 100.000 ευρώ, δηλαδή το ισόποσο των εγγυημένων καταθέσεων. Αλλη εκδοχή κάνει διαχωρισμό των φυσικών προσώπων μεταξύ αποταμιευτών και επενδυτών, εξηγώντας πως στους αποταμιευτές εντάσσονται όσοι έχουν αγοράσει ομόλογα στην πρωτογενή αγορά, δηλαδή στην έκδοσή τους και άρα θα αποζημιωθούν, ενώ επενδυτές θεωρούνται όσοι έχουν αγοράσει ομόλογα από τράπεζες στη δευτερογενή αγορά με σκοπό και κίνητρο την κερδοσκοπία.
Ωστόσο στους δεύτερους συγκαταλέγονται και μικροαποταμιευτές με μικρά ποσά που αγόρασαν ομόλογα από τις τράπεζες γιατί έδιναν υψηλότερη απόδοση από τις καταθέσεις. Με ποιό σκεπτικό θα θεωρηθεί κερδοσκόπος ο ιδιώτης που αγόρασε στη δευτερογενή ομόλογα αξίας π.χ. 30 ή 50.000 ευρώ ακόμη κι αν το σκεπτικό του ήταν να κερδίσει κάτι παραπάνω από μια προθεσμιακή κατάθεση;
Αποζημίωση; Κι αν ναι , για ποιους και πόσο;
Ακόμη, κανείς δεν ξέρει τι εννοεί η κυβέρνηση λέγοντας πως τα φυσικά πρόσωπα θα αποζημιωθούν. Και σ΄αυτή την περίπτωση, έχουν δει το φως διάφορες εκδοχές. Μια εκδοχή κάνει λόγο για αποζημίωση με τη μορφή εντόκων γραμματίων του δημοσίου που έχουν βραχυπρόθεσμη διάρκεια μερικών μηνών και ισοδυναμεί υπό μία έννοια με μετρητά. Αλλη εκδοχή κάνει λόγο για αποζημίωση σε μορφή μετοχών τραπεζών από τις μετοχές που θα εκδοθούν για τη συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ως μετόχου στις τράπεζες. Ειπώθηκε ακόμη και η εκδοχή αποζημίωσης με τη μορφή δικαιώματος σε ακίνητη περιουσία του δημοσίου (όπως είχε ειπωθεί για την περίπτωση των απωλειών των ασφαλιστικών ταμείων).
Επίσης δεν έχει διευκρινιστεί τι ακριβώς θα καλύπτει η αποζημίωση. Θα αφορά το ύψος των απωλειών από το κούρεμα ή το σύνολο του κεφαλαίου μέχρι π.χ. του ποσού των 100.000 ευρώ; Συγκεκριμένα, αν υποτεθεί οτι ένας ιδιώτης έχει τοποθετήσει 100.000 ευρώ σε ομόλογα, και αυτά υποστούν λόγω CACs κούρεμα της τάξεως του 53,5% τότε αυτομάτως ο ομολογιούχος, χάνει τις 53.500 ευρώ και το υπόλοιπο ποσό που απομένει των 46.500 ευρώ το ανταλλάσεει με νέα ομόλογα και ειδικότερα, το 15% αυτού του ποσού δηλαδή 6.976 ευρώ με ομόλογα του EFSF διετούς διάρκειας και το υπόλοιπο ποσό των 39.524 ευρώ θα το λάβει σε διάφορα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου λήξης μέχρι και 30 χρόνια.
Επί τη βάσει αυτής της λογικής, ο ομολογιούχος θα πρέπει να αποζημιωθεί για τα 53.000 ευρώ που χάνει λόγω του κουρέματος ως απώλεια του κεφαλαίου του και όχι για το ποσό που είχε επενδύσει με αποτέλεσμα η επένδυση/αποταμίευσή του ουσιαστικά να μετατραπεί σε ένα «μπουκέτο» 20 και περισσότερων τίτλων με εκδότη το ίδιο κράτος που του κούρεψε την προηγούμενη επένδυσή του.
Οσο αυτό το αλαλούμ δεν ξεκαθαρίζει, η αγωνία των ανθρώπων θα χτυπάει κόκκινο και η απώλεια εμπιστοσύνης που ήδη με το ενδεχόμενο κουρέματος απομακρύνεται, κινδυνεύει να χαθεί οριστικά…
