«Σταματήστε να προσπαθείτε να με αλλάξετε σε “φυσιολογικό”. Βοηθήστε με να συνεργαστώ με τον αυτισμό μου και να επιζήσω με αυτόν στην κοινότητα…» – M. Stanton
2 Απριλίου λοιπόν… Παγκόσμια ημέρα για τον αυτισμό!
Σκοπός της καθιέρωσης είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης τόσο για τον αυτισμό όσο και για τους τρόπους ενίσχυσης της ομαλής ένταξης των ατόμων στην κοινωνία.
Για τον λόγο αυτό θα δώσουμε απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα- απορίες που συνήθως ακούγονται σχετικά με την διαταραχή του αυτισμού…
Από πού προέρχεται ο όρος αυτισμός;
Ο όρος αυτισμός προέρχεται ετυμολογικά από την ελληνική λέξη “εαυτός” και υποδηλώνει την απομόνωση ενός ατόμου στον εαυτό του. Αρχικά, ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από τον Ελβετό ψυχίατρο EugenBleulerτο 1911, για να χαρακτηρίσει κάποια άτομα με σχιζοφρένεια που είχαν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα. Η ιστορία του αυτισμού όμως ξεκίνησε από το 1943, όταν ο παιδοψυχίατρος LeonKanner, στην Αμερική, πρώτος παρατήρησε μια ομάδα έντεκα παιδιών, τα οποία εμφάνιζαν έντονη δυσκολία στην λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, έντονες στερεοτυπικές συμπεριφορές και έντονη εσωστρέφεια σε σημείο τα παιδιά να μην ενδιαφέρονται για το τι συνέβαινε στο περιβάλλον τους. Η πάθηση που διαπίστωσε ο Dr. L. Kannerείναι πιο γνωστή σήμερα ως κλασικός αυτισμός.
Τι είναι ο αυτισμός;
Ο αυτισμός είναι μέρος ενός ευρύτερου φάσματος που ονομάζεται “Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή”. Είναι μια σύνθετη κατάσταση, με πολλές όψεις. Τοποθετώντας την έννοια του αυτισμού, το νόημα είναι ότι οι ποικίλες μορφές που προκύπτουν, παρά τις επιμέρους διαφορές, συνδέονται με κοινούς παρονομαστές.
Πιο συγκεκριμένα, ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που συνοδεύει το άτομο σε όλη του την ζωή (ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή). Παρόλο που είναι συνήθως παρούσα κατά τη γέννηση του παιδιού, ωστόσο τα συμπεριφορικά χαρακτηριστικά ανιχνεύονται κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων χρόνων. Από έρευνες που πραγματοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια τα αγόρια δείχνουν να υπερισχύουν των κοριτσιών με ποσοστό εμφάνισης αυτισμού 4:1.
Τι χαρακτηριστικά μπορεί να εμφανίζει ένα παιδί που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού;
Τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών παρουσιάζουν δυσκολία στην κατανόηση και την χρήση της επικοινωνίας, στη κατανόηση της συμπεριφοράς, των συναισθημάτων, των προθέσεων και των σκέψεων των υπολοίπων ανθρώπων. Η ανάπτυξη του παιχνιδιού και την δημιουργικότητας παρεμποδίζονται λόγω της ακαμψίας στη σκέψη και τη συμπεριφορά. Συνήθως αποφεύγουν την βλεμματική επαφή, αγνοούν το περιβάλλον τους και το παιχνίδι τους περιορίζεται στην ευθυγράμμιση των αντικειμένων, αδιαφορώντας πλήρως για την ανθρώπινη φιγούρα. Ο βαθμός εμφάνισης των παραπάνω ποικίλει ανάλογα με την σοβαρότητα της κατάστασης. Σε παιδιά με μέτριο ή σοβαρό αυτισμό μπορεί επιπλέον να παρατηρηθούν επίμονες συμπεριφορές όπως στριφογυρίσματα, τινάγματα, πετάρισμα χεριών κ.α. . Μπορεί επίσης να εμφανίζουν ευαισθησία στις 5 αισθήσεις της όρασης, ακοής, αφής, όσφρησης και γεύσης.
Τι προκαλεί τον αυτισμό;
Εκατομμύρια επιστήμονες έχουν αποπειραθεί να δώσουν απάντηση στο ερώτημα αυτό, το αποτέλεσμα; Δυστυχώς κανένα. Η καλύτερα, απαντήσεις πολλές καμία όμως δεν έχει επιστημονικά τεκμηριωμένη ισχύ. Πιθανότερα, ο αυτισμός μπορεί να είναι απόρροια ενός συνδυασμού διαφόρων αιτιών. Αρκετές έρευνες έχουν υποστηρίξει την γενετική βάση που πιθανώς εμπλέκεται στην διάγνωση.
Όλα τα παιδιά με αυτισμό έχουν νοητική υστέρηση;
Όπως έχουμε αναφέρει οι συμπεριφορές που παρουσιάζουν τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα ποικίλουν, συνεπώς ποικίλει και το φάσμα των δυνατοτήτων τους. Αντίστοιχα και το νοητικό δυναμικό. Υπάρχουν παιδιά χωρίς κανένα νοητικό έλλειμμα αλλά και παιδιά που παρουσιάζουν νοητική υστέρηση ή και μαθησιακές δυσκολίες.
Τα παιδιά με αυτισμό μιλάνε;
Αρκετές φορές ακούγεται η λανθασμένη άποψη “έχει αυτισμό άρα δεν μιλάει”. Κάτι τέτοιο δεν υφίσταται. Μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες στο επικοινωνιακό κομμάτι (κατανόηση και χρήση της επικοινωνίας) ωστόσο αυτό δεν αναιρεί την ανάπτυξη της ομιλίας στα άτομα με αυτισμό. Κάποια παιδιά χρειάζονται εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας (εικόνες, νοήματα κ.α. ) ενώ άλλα μιλάνε κανονικά (ίσως να είναι καθυστερημένη ανάπτυξη του προφορικού λόγου) ή και περισσότερο σε κάποιες περιπτώσεις (τυπική, σχολαστική ομιλία). Ο PeterSzatmari (1989), εκτός από το διαγνωστικό κριτήριο της ασυνήθιστης ή παράξενης ομιλίας, προσθέτει ότι το παιδί μπορεί να μιλάει πάρα πολύ ή πάρα πολύ λίγο, να χρησιμοποιεί ιδιόμορφα τις λέξεις και να επαναλαμβάνει εκφράσεις στην ομιλία του, ενώ οι συζητήσεις του στερούνται συνοχής.
Μπορούν να θεραπευτούν τα άτομα με αυτισμό;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω ο αυτισμός είναι μια ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει θεραπεία αλλά υπάρχει σημαντική βελτίωση όταν το άτομο ακολουθεί κατάλληλη θεραπεία και επιπλέον, όσο νωρίτερα γίνεται η διάγνωση.
Σεβόμαστε τη διαφορετικότητα αντιμετωπίζοντας τα άτομα με αυτισμό πρωτίστως σαν άτομα.
Επιμέλεια άρθρου :
Ευφροσύνη Χρυσαφίδου
Γράφει η :
Χριστίνα Φραγκοπούλου
Λογοθεραπεύτρια
Μέλος του Συλλόγου Επιστημόνων Λογοπαθολόγων – Λογοθεραπευτών Ελλάδος
Τηλ. Γραφείου : 2531302482
e-mail : fragopoulou_xristina@hotmail.com
Δημοκρίτου 9, Κομοτηνή
