Το παιδί μου είναι δύο χρονών και ακόμη δε μιλάει. Όταν θέλει να του δώσουμε κάτι έχει τη συνήθεια να μας τραβάει και να μας δείχνει αυτό που θέλει. Δείχνει να καταλαβαίνει τα πάντα όμως ακόμη δεν έχει αναπτύξει ομιλία. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Πρόκειται για μια επαναλαμβανόμενη κατάσταση η οποία φέρνει τους γονείς (αλλά και το ευρύτερο περιβάλλον του παιδιού) σε αδιέξοδο…
Παρακάτω θα εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό…
Ξεκινώντας επισημαίνουμε πως το ευχάριστο της υπόθεσης είναι ότι το παιδί σας έχει πρόθεση για επικοινωνία. Το ότι «δείχνει και τραβάει» είναι ένας τρόπος επικοινωνίας, παρόλο που δεν είναι ο επιθυμητός. Ας εξηγήσουμε όμως γιατί δεν εξελίσσεται η ομιλία του…
Ο τρόπος αυτός υπήρξε αποτελεσματικός για το παιδί στο παρελθόν
Ένα παιδί είναι πιθανό να χρησιμοποιεί αυτού του είδους την επικοινωνία επειδή του απέφερε αποτελέσματα στο παρελθόν. Για παράδειγμα, σας τραβάει στο ντουλάπι της κουζίνας επειδή υποθέτετε ότι θέλει να του δώσετε το αγαπημένο του σνακ. Δείχνει το μπουκάλι με το νερό και εσείς υποθέτετε ότι διψάει. Σας δίνει ένα κουρδιστό παιχνίδι και εσείς υποθέτετε ότι θέλει να το κουρδίσετε. Προσοχή στο ρήμα – υποθέτετε. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν ένα παιδί δεν έχει ακόμη τις λέξεις ή τις χειρονομίες ή κάποιο άλλο τρόπο για να επικοινωνήσει αποτελεσματικά. Συνεπάγεται ότι πρέπει ο γονιός να υποθέσει τι θέλει ή τι χρειάζεται ένα παιδί. Όταν όμως γίνονται λάθος υποθέσεις ή δεν μπορούμε να φανταστούμε τι θέλει ή τι χρειάζεται, τότε αναρωτιόμαστε και προβληματιζόμαστε για εναλλακτικές επιλογές.
Δεν έχει καταλάβει ακόμη ότι ορισμένες χειρονομίες και λέξεις έχουν σημασία
Πριν ξεκινήσουν τα παιδιά να εκφέρουν τις πρώτες τους λέξεις, επικοινωνούν χρησιμοποιώντας ορισμένες χειρονομίες, ήχους ή κινήσεις του σώματος (π.χ. σηκώνουν τα χέρια ώστε να τους πάρετε αγκαλιά κ.α. ), γνωστά ως προ- γλωσσικές ή προ- συμβολικές χειρονομίες. Στην τυπική ανάπτυξη, τα παιδιά εξελίσσουν αυτές οι χειρονομίες αποδίδοντας τους συμβολικό χαρακτήρα (όπως το να δείχνει και να κάνει κάποια νοήματα) ώστε τελικώς να περάσουν στην λεκτική παραγωγή. Όταν ένα παιδί αντιλαμβάνεται ότι οι ενέργειες του, οι ήχοι και οι λέξεις έχουν νόημα και αντιπροσωπεύουν κάτι, ανοίγει ο δρόμος για την εξέλιξη της γλωσσικής τους ανάπτυξης. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι πολλά παιδιά με αυτισμό τείνουν να βασίζονται υπερβολικά σε προ- συμβολικές χειρονομίες, όπως τράβηγμα ή οδηγώντας τον γονιό σε αυτό που θέλουν.
Δυσκολεύεται να συντονίσει τον κινητικό σχεδιασμό και την εκτέλεση που απαιτείται για την ομιλία
Κάποια παιδιά με ορισμένες διαταραχές ή σύνδρομα, όπως η παιδική απραξία, η εγκεφαλική παράλυση, ο αυτισμός, καθώς και διαταραχές που συνοδεύονται από οπτικές ή ακουστικές βλάβες και μαθησιακές δυσκολίες, είναι πιθανό να έχουν δυσκολία στον συντονισμό, τον έλεγχο και την εκτέλεση των κινήσεων που απαιτούνται για την ομιλία και τη γραφή. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι σκόπιμο να διδαχθούν εναλλακτικά μέσα επικοινωνίας ή τεχνικές που υποβοηθούν την παραγωγή ομιλίας ώστε να εδραιωθεί η λειτουργική επικοινωνία. Η συμβολή του λογοθεραπευτή σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πολύτιμη τόσο για την αξιολόγηση των δυσκολιών όσο και για την αντιμετώπιση τους.
Δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν
Είναι πολύ πιθανό για ένα παιδί αυτός να είναι ο μόνος τρόπος επικοινωνίας γιατί δεν έχει έρθει σε επαφή με κάποιο άλλο. Τι σημαίνει αυτό; Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, οι θεραπευτές και γενικά άτομα που βρίσκονται στο στενό κύκλο του παιδιού πρέπει να “ερεθίζουν” το παιδί με νοήματα, ήχους, λέξεις πολλές φορές και με “όμορφο” τρόπο, ποτέ πιεστικό. Ανεξάρτητα από την διάγνωση ή τη σοβαρότητα της κατάστασης όλοι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη της επικοινωνίας. Εάν ένα παιδί ακόμη δεν επικοινωνεί ή δεν προσπαθεί να το κάνει, δεν είναι επειδή είναι πεισματάρικο, αλλά επειδή χρειάζεται περισσότερο χρόνο και επιπλέον υποστήριξη.
«Κάθε παιδί έχει το δικό του χρονοδιάγραμμα για το πότε θα ξεκινήσει να μιλάει, και το εν λόγω χρονοδιάγραμμα περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα…»
Επιμέλεια άρθρου :
Ευφροσύνη Χρυσαφίδου
Γράφει η :
Χριστίνα Φραγκοπούλου
Λογοθεραπεύτρια
Μέλος του Συλλόγου Επιστημόνων Λογοπαθολόγων – Λογοθεραπευτών Ελλάδος
Τηλ. Γραφείου : 2531302482
e-mail : fragopoulou_xristina@hotmail.com
Δημοκρίτου 9, Κομοτηνή
