Την παραμονή της κατάθεσης του πορίσματος της Εξεταστικής Επιτροπής για την υπόθεση Siemens και ανήμερα της επισημοποίησης της παραγραφής των αδικημάτων για τα οποία παραπέμφθηκαν τρεις «γαλάζιοι» πρώην υπουργοί για την υπόθεση του Βατοπαιδίου, η κυβέρνηση προχώρησε εσπευσμένα στην ανακοίνωση αλλαγών στο νόμο περί ευθύνης υπουργών, στα όρια των δυνατοτήτων που δίνει το ισχύον Σύνταγμα.
Το θέμα των αλλαγών στο νόμο περί ευθύνης υπουργών συζητήθηκε εκτός ατζέντας στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο είχε ως κύριο θέμα το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Χάρης Καστανίδης παρουσίασε τις αλλαγές και κατόπιν αναχώρησε προκειμένου να παρουσιάσει σε συνέντευξη Τύπου τις νέες ρυθμίσεις.
«Εξαντλούμε κάθε περιθώριο που μας αφήνει η υπάρχουσα συνταγματική ρύθμιση. Σε ό,τι δεν αντίκειται στο άρθρο 86 του Συντάγματος, θα επιφέρουμε κάθε δυνατή βελτίωση» δήλωσε για το θέμα ο πρωθυπουργός Γ.Παπανδρέου στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Στόχος της κυβέρνησης είναι, όπως ξεκαθαρίστηκε, να προτείνει την τροποποίηση του άρθρου 86 του Συντάγματος, αμέσως μόλις αυτό είναι εφικτό, προκειμένου να διευκολυνθεί η άσκηση ποινικών διώξεων σε βάρος επίορκων Υπουργών και Υφυπουργών, οι οποίοι ζημιώνουν το κράτος καταχρώμενοι της εμπιστοσύνης των πολιτών.
Οι επερχόμενες αλλαγές
Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου περιλαμβάνει πέντε μείζονες αλλαγές:
1. Κατάργηση όλων των εξαιρετικά σύντομων παραγραφών. Ειδικότερα, ο ισχύων νόμος προβλέπει πενταετή παραγραφή ακόμα και για τα κακουργήματα. Η θέσπιση της ειδικής αυτής παραγραφής, προς όφελος των Υπουργών, δε δικαιολογείται και ούτε άλλωστε επιβάλλεται από το Σύνταγμα. Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου η παραγραφή για αδικήματα Υπουργών είναι ίδια με την παραγραφή που ισχύει για όλους. Βεβαίως δεν μπορεί να αλλάξει η προβλεπόμενη από το άρθρο 86 παρ. 2 Συντ. αποσβεστική προθεσμία.
2. Επιβολή περιοριστικών όρων. Με τον ισχύοντα νόμο απαγορεύεται η βίαιη προσαγωγή, σύλληψη, προσωρινή κράτηση και επιβολή περιοριστικών όρων σε βάρος Υπουργών. Οι πρώτες τρεις απαγορεύσεις φαίνονται πράγματι δικαιολογημένες, ώστε να αποφεύγεται πιθανή δυσανάλογη βλάβη στην πολιτική ζωή σε σχέση με το δικονομικό όφελος στο οποίο στοχεύουν. Ωστόσο η απαγόρευση επιβολής περιοριστικών όρων, όπως είναι λ.χ. η απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, δε φαίνεται δικαιολογημένη, κυρίως αν λάβει κανείς υπόψη του ότι σε άλλες χώρες πολιτικά πρόσωπα διέφυγαν στο εξωτερικό.
3. Υποχρεωτική κατάσχεση οικονομικού οφέλους. Προστίθεται νέα διάταξη στο σχέδιο νόμου, σύμφωνα με την οποία, η Επιτροπή της Βουλής που διενεργεί προκαταρκτική εξέταση διατάσσει υποχρεωτικά την κατάσχεση του οικονομικού οφέλους που συνεπάγεται η διερευνώμενη αξιόποινη πράξη.
4. Δημιουργία Γνωμοδοτικού Συμβουλίου. Προτείνεται η δημιουργία τριμελούς Γνωμοδοτικού Συμβουλίου πριν από τη σύσταση της προανακριτικής Επιτροπής της Βουλής. Αποτελείται από έναν αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και δύο εισαγγελείς εφετών και έχει ως έργο να προβεί στο νομικό έλεγχο των στοιχείων και την αξιολόγηση της ουσιαστικής βασιμότητάς τους και μετά να γνωμοδοτήσει εάν συντρέχει περίπτωση διερεύνησης πιθανής ποινικής ευθύνης Υπουργού. Ουσιαστικά πρόκειται για μια διαδικασία νομικής και ουσιαστικής επεξεργασίας των κατηγοριών, ώστε να παρέχονται περισσότερες εγγυήσεις για ορθή απόφαση σχετικά με την αναγκαιότητα σύστασης προανακριτικής επιτροπής.
5. Δέσμευση κάθε είδους λογαριασμών, τίτλων και χρηματοπιστωτικών προϊόντων μετά την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος Υπουργού ή Υφυπουργού με απόφαση του ανακριτή, εφόσον η δίωξη αφορά κακουργηματική πράξη.
Ενστάσεις Βενιζέλου
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευ.Βενιζέλος τόνισε στη διάρκεια της συνεδρίασης ότι «δεν πρέπει το πολιτικό σύστημα να αντιμετωπίζει φοβικά και αμυντικά το νομικό πλαίσιο».
Εκφράζοντας εμμέσως επιφυλάξεις για τις αλλαγές, ο κύριος Βενιζέλος παρατήρησε ότι «δεν υπάρχει χώρα στον προηγμένο δυτικό κόσμο όπου πολιτικά πρόσωπα παραπέμπονται ευθέως στους φυσικούς δικαστές».
Εξάλλου, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Τηλέμαχος Χυτήρης παρέπεμψε στο παράδειγμα, μεταξύ άλλων, του Γάλλου υπουργού Ζακ Λανγκ, ο οποίος έχασε την έδρα του λόγω υπέρβασης προεκλογικών δαπανών και πρόσθεσε ότι ο κόσμος φωνάζει να μπει κάποιος φυλακή.
ΝΔ: «Πυροτεχνήματα»
Για «πυροτεχνήματα» έκανε λόγο η ΝΔ σχολιάζοντας τις αλλαγές και δεσμεύτηκε να καταθέσει η ίδια τις δικές της προτάσεις τις επόμενες ημέρες.
«Αμήχανη και φοβισμένη η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ σύρεται πίσω από τις εξελίξεις. Μια μέρα πριν την έκδοση του πορίσματος για τη Siemens, έφερε στο Υπουργικό Συμβούλιο προσχέδιο για ένα νέο νόμο “περί ευθύνης υπουργών”. Οι σκοπιμότητές της δεν κρύβονται.
»Προσπαθεί να στρέψει την προσοχή του κόσμου μακριά από ένα κατ’ εξοχήν πράσινο σκάνδαλο. Προσπαθεί να ρίξει στάχτη στα μάτια του κόσμου. Δεν τα καταφέρνει, όμως! Γιατί ουσιώδεις αλλαγές στο νόμο προϋποθέτουν Συνταγματική Αναθεώρηση και έτσι οι όποιες εξαγγελίες του Κ. Καστανίδη δεν έχουν καμία πρακτική αξία» σημειώνει μεταξύ άλλων η ΝΔ.
«Πλαίσιο ατιμωρησίας»
Λίγο νωρίτερα, σκληρή ανακοίνωση αναφορικά με το ποιος φέρει τις ευθύνες για την ατιμωρησία τυχόν ένοχων πολιτικών προσώπων εξέδωσε η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, κατηγορώντας ευθέως τους πολιτικούς ότι με το νόμο περί ευθύνης υπουργών έχουν διαμορφώσει νομικό πλαίσιο που εξασφαλίζει την ατιμωρησία στους ίδιους.
«Πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι ο ισχύων νόμος για την ευθύνη υπουργών διαμορφώθηκε από τη Βουλή και όχι από το δικαστικό σώμα. Οι δικαστές, συνεπώς, δεν μπορούν να παρανομήσουν κατά την εφαρμογή του, σε διάψευση των προσδοκιών αλλά και των συνηθειών ορισμένων» σημειώνει η Ένωση.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων κ. Χαράλαμπος Αθανασίου εμφανίστηκε επίσης εξαιρετικά αιχμηρός απέναντι στον πολιτικό κόσμο για το θέμα της ατιμωρησίας. «Έστειλαν μια υπόθεση παραγεγραμμένη. Γιατί δεν απήγγειλε την παραγραφή η Βουλή; […] Πέταξαν το μπαλάκι στη Δικαιοσύνη ούτως ώστε να πουν να εμείς κάναμε το καθήκον μας, ερευνήσαμε την υπόθεση, στείλαμε την υπόθεση στη Δικαιοσύνη αλλά η Δικαιοσύνη είπε ότι είναι παραγεγραμμένη» τόνισε ο κ. Αθανασίου στον Realfm.
«Εμείς κάναμε το νόμο (περί ευθύνης Υπουργών); Γνωρίζει ο λαός μας ότι τα αδικήματα των πολιτικών παραγράφονται πριν ακόμη αποκαλυφθούν; Γιατί δεν το αλλάξανε τόσο καιρό; Γιατί φωνάζουμε τόσο καιρό ότι η παραγραφή πρέπει να είναι ίδια για όλο τον κόσμο; Ότι δεν νοούνται αυτές οι ευνοϊκές μεταχειρίσεις;» αναρωτήθηκε ο πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.
Ο ίδιος άφησε αιχμές ότι «ουδέποτε η Βουλή ζήτησε εγγράφως ή προφορικώς να ανοιχθούν λογαριασμοί πολιτικών προσώπων» για την υπόθεση Siemens, για να λάβει (ομόφωνη) απάντηση από την Εξεταστική Επιτροπή στην οποία σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι υπήρξε σχετικό αίτημα και ανταπόκριση υπήρξε μόνον από την Τράπεζα Ελλάδος, το ΣΔΟΕ και τη Βουλή. «Το περισσόν του πονηρού εστί», καταλήγει η ανακοίνωση της επιτροπής.
