Σε έντονα φορτισμένο πολιτικά κλίμα διεξήχθησαν φέτος οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «Χίλια», που οργανώθηκαν από τον ομώνυμο Σύλλογο Μειονοτικής Εκπαίδευσης και Πολιτισμού το τριήμερο 1–3 Αυγούστου στο χωριό Κέχρος της ορεινής Ροδόπης. Η φετινή διοργάνωση συνέπεσε χρονικά με την ψήφιση από το ελληνικό Κοινοβούλιο της διάταξης που αναγνωρίζει ως νομική οντότητα τη θρησκευτική κοινότητα των Αλεβιτών – Μπεκτασήδων.
Η εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία, που στόχο έχει την κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας και την αναγνώριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών αυτής της πνευματικής παράδοσης, έγινε δεκτή με επικρίσεις από μειονοτικούς παράγοντες που πρόσκεινται ευθέως στη γραμμή του τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής.
Στις δηλώσεις τους κατά την τελετή λήξης των εκδηλώσεων, οι ομιλητές, μεταξύ των οποίων ο Δήμαρχος Αρριανών Ερδέμ Χουσεΐν και ο βουλευτής Ροδόπης της Νέας Αριστεράς Οζγκιούρ Φερχάτ, ούτε λίγο ούτε πολύ αρνήθηκαν την ύπαρξη διακριτών υποομάδων εντός της μειονότητας της Θράκης, κάνοντας λόγο για «μία και ενιαία τουρκική μειονότητα».
Πρόκειται για αφήγηση που παραπέμπει απευθείας στο δόγμα της Άγκυρας περί «τουρκικότητας» της μειονότητας, παραγνωρίζοντας πλήρως τις υπόλοιπες υποομάδες, όπως τους Πομάκους και τους Ρομά, αλλά και το ίδιο το γράμμα της Συνθήκης της Λωζάννης.
Στο φεστιβάλ έδωσαν το «παρών» ο Τούρκος Πρόξενος Αϊκούτ Ουνάλ, ο ψευδομουφτής Κομοτηνής Ιμπραήμ Σερήφ και ο ψευδομουφτής Ξάνθης Μουσταφά Τράμπα, με τον τελευταίο να καταγγέλλει «προσπάθεια διάσπασης της μειονότητας» μέσω της αναγνώρισης των Αλεβιτών. Χαρακτηριστική ήταν η φράση του πως «το Μπεκτασιλίκι δεν ξεριζώνεται με νόμους ούτε με πολιτικά παιχνίδια».
Ο ίδιος, απευθυνόμενος σε «όσους κάνουν λάθη», κάλεσε τους Αλεβίτες «να επιστρέψουν», υιοθετώντας μια φρασεολογία μάλλον απειλητική, και όχι συναινετική ή πνευματική, όπως θα περίμενε κανείς από θρησκευτικό ηγέτη.
Ο Φερχάτ υιοθετεί το αφήγημα της Άγκυρας
Ο Οζγκιούρ Φερχάτ, παρότι εκπροσωπεί ένα κόμμα που αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικό και φιλοευρωπαϊκό, επέλεξε να κινηθεί με ρητορική που συνάδει περισσότερο με το αφήγημα εθνικιστικών κύκλων της Τουρκίας: «Η μειονότητα είναι μία, ενιαία και κανείς δεν μπορεί να τη διασπάσει», δήλωσε, προσθέτοντας πως «όσοι παίζουν πολιτικά παιχνίδια, θα λάβουν την απάντηση».
Επιπλέον, ανέφερε πως «για να υπερασπιστείς τη μειονότητα χρειάζεται καρδιά λιονταριού», σε μία προσπάθεια να ηρωοποιήσει τη δική του στάση. Αξιοσημείωτο είναι ότι ευχαρίστησε δημόσια τον ψευδομουφτή Σερήφ και τον Τούρκο πρόξενο, δηλώνοντας πως «οι καλύτερες μέρες θα έρθουν όταν αλλάξει η κυβέρνηση στην Αθήνα».
Προσπάθεια μονοφωνίας και εξοβελισμού της διαφορετικότητας
Η πολιτική και ρητορική ταύτιση των τοπικών αιρετών με την τουρκική διπλωματία και τη γραμμή των θρησκευτικών μηχανισμών της Άγκυρας δεν είναι νέο φαινόμενο, ωστόσο η αντίδρασή τους σε μία καθαρά θρησκευτική ρύθμιση που δεν αφαιρεί κανένα δικαίωμα από καμία ομάδα, αναδεικνύει ένα πρόβλημα βαθύτερο: την άρνηση της ετερότητας και την επιβολή μιας ενιαίας ταυτότητας στη μειονότητα.
Η αναγνώριση των Αλεβιτών-Μπεκτασήδων από την ελληνική Πολιτεία δεν αποτελεί εργαλείο «διαίρει και βασίλευε», όπως διατείνονται οι επικριτές της, αλλά στοιχειώδες μέτρο αναγνώρισης μιας υπαρκτής θρησκευτικής παράδοσης που ιστορικά έχει υποστεί περιθωριοποίηση. Αν κάτι προσπαθεί να διαιρέσει τη μειονότητα, αυτό είναι η επιβολή του «τουρκομουσουλμανικού» μοντέλου ως μοναδικού αποδεκτού.
