Αντιμέτωπες με τσουχτερά πρόστιμα βρίσκονται από το Σάββατο (1/3) οι επιχειρήσεις της εστίασης και του τουρισμού που παραβιάζουν το πλαίσιο που διέπει την ψηφιακή κάρτα εργασίας. Παρά τα παράπονα προς την κυβέρνηση, το Υπουργείο Εργασίας αποφάσισε να μη δώσει νέα παράταση στην πιλοτική εφαρμογή του μέτρου, που πλέον αφορά 1.500.000 εργαζομένους και 200.000 επιχειρήσεις.
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας άρχισε να εφαρμόζεται σταδιακά σε κλάδους της οικονομίας μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου το 2021 και προβλέπει την καταχώριση και την ενημέρωση των ωραρίων των εργαζομένων στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Τα στοιχεία αυτά έχουν στα χέρια τους σε πραγματικό χρόνο οι υπάλληλοι της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας κατά τη διάρκεια των ελέγχων, προκειμένου να επιβάλουν τα σχετικά πρόστιμα και, όπως έχει δείξει η πρόσφατη εμπειρία, αυτό γίνεται και με το παραπάνω. Πράγματι, στο σύνολο του 2024 επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 5.900.000 ευρώ για παραβάσεις που σχετίζονται ευθέως με την ψηφιακή κάρτα.
Αν κατά την ελεγκτική διαδικασία διαπιστωθούν από την Επιθεώρηση Εργασίας παραβάσεις σχετιζόμενες με τις υποχρεώσεις που απορρέουν για τις επιχειρήσεις από τον μηχανισμό της ψηφιακής κάρτας εργασίας, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες στην υπ’ αριθμ. 80016/31.8.2022 ΥΑ διοικητικές κυρώσεις.
Οι συγκεκριμένες παραβάσεις διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
1) Γενικές παραβάσεις με επιβολή προστίμου ανεξάρτητα από τον αριθμό θιγομένων:
- Παράβαση της υποχρέωσης του εργοδότη να διαθέτει και να λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας σε πραγματικό χρόνο ή να λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστημα που διατίθεται από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, άμεσα συνδεδεμένο και διαλειτουργικό με το Π.Σ. Εργάνη ΙΙ, για το σύνολο των εργαζομένων του με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, οι οποίοι απασχολούνται στην επιχείρηση με φυσική παρουσία, συμπεριλαμβανόμενου και του δανειζόμενου προσωπικού.
- Παράβαση της υποχρέωσης του εργοδότη να ειδοποιήσει, με κάθε πρόσφορο τρόπο, την οικεία Επιθεώρηση Εργασίας αμέσως μόλις λήξει η κατάσταση ανωτέρας βίας ή αντικειμενικής αδυναμίας που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργοδότη και η οποία εμποδίζει τη λειτουργία του συστήματος μέτρησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων ή τη διαβίβαση των στοιχείων του συστήματος αυτού στο Π.Σ. Εργάνη.
2) Παραβάσεις ατομικού χαρακτήρα με επιβολή προστίμου ανά θιγόμενο:
- Μη ενεργοποίηση ψηφιακής κάρτας εργασίας εργαζομένου (10.500 ευρώ).
- Υποβολή στοιχείων της ψηφιακής κάρτας εργαζομένου που τελούν σε απόκλιση με την πραγματική έναρξη ή την πραγματική λήξη της απασχόλησης (εδώ εμπίπτει και η περίπτωση των «3 ορφανών») (3.000 ευρώ).
- Μη προβλεπόμενη υποβολή στοιχείων της ψηφιακής κάρτας εργαζομένου για την πραγματική έναρξη ή την πραγματική λήξη της απασχόλησης (3.000 ευρώ).
- Εφαρμογή ευέλικτου ωραρίου σε εργαζόμενο για τον οποίο δεν έχουν ενεργοποιηθεί η ευέλικτη προσέλευση και η ψηφιακή κάρτα εργασίας, αν και υπάρχει υποχρέωση (2.000 ευρώ).
- Μη τήρηση για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 10 ετών των στοιχείων του συστήματος μέτρησης του χρόνου εργασίας, εφόσον παρεμποδίζονται ο έλεγχος και η επαλήθευση οικονομικών απαιτήσεων εργαζομένου σε εν γένει εργατική διαφορά (2.000 ευρώ).
- Αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας ή υπερωριακή απασχόληση από τον εργαζόμενο χωρίς αυτή να ταυτοποιείται από τη σήμανση της ψηφιακής κάρτας εργασίας για επιχειρήσεις που έχουν επιλέξει το απολογιστικό σύστημα (10.500 ευρώ).
Τα παραθυράκια
Από την πλευρά των συνδικάτων καταγγέλλεται πως υπάρχει μία διαρκής προσπάθεια της κυβέρνησης να… στρογγυλέψει τις αιχμές του μέτρου, κάτω από την πίεση των φορέων της αγοράς. Αυτό λένε ότι επιτυγχάνεται με τρεις κυρίως τρόπους:
α) τη δυνατότητα απολογιστικής δήλωσης ωραρίων στο τέλος εκάστου τρέχοντος μήνα,
β) τα «βαφτίσια» ως διευθυντικών στελεχών πλειάδας εργαζομένων, ώστε να εξαιρούνται παντελώς από το μέτρο,
γ) τη δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης έως 120 λεπτά κατόπιν ρητής συμφωνίας του εργοδότη με τον εργαζόμενο.
Ανέτοιμοι οι δύο κλάδοι
Το Υπουργείο Εργασίας έθεσε εξαρχής ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα με αντίστοιχο σκεπτικό: την έναρξη της πιλοτικής εφαρμογής του μέτρου στον τουρισμό και στην εστίαση από τον Σεπτέμβριο του 2024 και την καθολική (και με την επιβολή κυρώσεων) από χθες. Μάλιστα, η Υπουργός Νίκη Κεραμέως εκτιμά πως μια σειρά από σεμινάρια και ενημερωτικές συναντήσεις σε όλο αυτό το διάστημα είναι αρκετά ώστε να εξοικειωθούν με την κάρτα οι εργοδότες – επιχειρήσεις.
Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έγινε ούτε στο ελάχιστο, καθώς ούτε το εν τέταρτο των επιχειρήσεων στους δύο κλάδους δεν είχε εγκαταστήσει ή έχει ενεργοποιήσει την ψηφιακή κάρτα εργασίας. Και με αφορμή αυτό, μια σειρά από φορείς καλούν την κυβέρνηση να δείξει ανοχή τους πρώτους μήνες, δηλαδή η Επιθεώρηση Εργασίας να αρκείται σε συστάσεις και όχι πρόστιμα.
Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση θέσπισε ήδη από την Πέμπτη, ως ένα αντισταθμιστικό μέτρο και ικανοποιώντας το σχετικό αίτημα εργοδοτικών οργανώσεων, τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για υπερωρίες, υπερεργασία, νυχτερινά και αργίες. Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζουν από την οδό Σταδίου, οι επιχειρήσεις θα έχουν σημαντική ελάφρυνση στο μη μισθολογικό κόστος, το οποίο αναμένεται να «αποκαλυφθεί» εξαιτίας της εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας εργασίας.
