Πρόσφατα αποκρυπτογραφημένα αποσπάσματα από παπύρους που θάφτηκαν κάτω από στρώματα ηφαιστειακής τέφρας μετά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. ενδέχεται να ρίχνουν φως στις τελευταίες ώρες του Πλάτωνα, μίας από τις πιο σημαντικές φιγούρες της δυτικής φιλοσοφίας.
Σύμφωνα με τον Guardian, Ιταλοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι εν λόγω αρχαίοι πάπυροι περιλάμβαναν μια άγνωστη μέχρι σήμερα αφήγηση που περιγράφει πώς πέρασε ο Έλληνας φιλόσοφος το τελευταίο του βράδυ, ακούγοντας τη μουσική που έπαιζε στον αυλό μια Θρακιώτισσα σκλάβα.
Παρά το γεγονός ότι ψηνόταν στον πυρετό και βρισκόταν στα πρόθυρα του θανάτου, ο Πλάτωνας φαίνεται πως διέθετε αρκετή πνευματική διαύγεια, αφού επέκρινε τη μουσικό για την έλλειψη ρυθμού της, σύμφωνα με την αφήγηση.
Υπενθυμίζεται ότι αποκωδικοποιημένα αποσπάσματα του εν λόγω παπύρου ανέφεραν, μεταξύ άλλων, και την ακριβή τοποθεσία ταφής του Πλάτωνα σε κήπο πλησίον του «ναού των Μουσών», στην Ακαδημία που φέρει το όνομά του στην Αθήνα. Προηγουμένως, ήταν γνωστό μόνο σε γενικές γραμμές ότι είχε ταφεί εντός της Ακαδημίας.
Κατά την παρουσίαση των ευρημάτων της έρευνας στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης, ο καθηγητής Graziano Ranocchia, του Πανεπιστημίου της Πίζας, ο οποίος ηγήθηκε της ομάδας που ήταν υπεύθυνη για την αποκρυπτογράφηση του παπύρου, χαρακτήρισε την ανακάλυψη μια «σπουδαία εξέλιξη που μας βοηθά να έχουμε μια βαθύτερη κατανόηση της αρχαίας ιστορίας».
«Χάρη στις πιο προηγμένες απεικονιστικές διαγνωστικές τεχνικές, έχουμε επιτέλους τη δυνατότητα να διαβάσουμε και να αποκρυπτογραφήσουμε νέα αποσπάσματα κειμένων που στο παρελθόν θεωρούσαμε απρόσιτα», είπε χαρακτηριστικά ο επιστήμονας.
Το κείμενο αποκαλύπτει επίσης ότι ο Πλάτωνας πουλήθηκε ως σκλάβος στο νησί της Αίγινας, πιθανώς ήδη από το 404 π.Χ., όταν οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν το νησί, ή εναλλακτικά το 399 π.Χ., λίγο μετά το θάνατο του Σωκράτη.
«Μέχρι σήμερα πιστευόταν ότι ο Πλάτωνας πουλήθηκε ως σκλάβος το 387 π.Χ. κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Σικελία στην αυλή του Διονυσίου Α’ των Συρακουσών», δήλωσε ο Ranocchia. «Για πρώτη φορά, μπορέσαμε να διαβάσουμε ακολουθίες κρυμμένων γραμμάτων από παπύρους που ήταν τυλιγμένοι σε πολλαπλά στρώματα και είχαν κολλήσει ο ένας πάνω στον άλλον με την πάροδο των αιώνων, μέσω μιας διαδικασίας ξετυλίγματος με χρήση μηχανικής τεχνικής».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ικανότητα των επιστημόνων να εντοπίζουν αυτά τα στρώματα και να τα επανατοποθετούν εικονικά στην αρχική τους θέση, αποκαθιστώντας έτσι τη συνοχή ενός κειμένου, αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο που μπορεί να οδηγήσει μελλοντικά στην ανάκτηση τεράστιου όγκου πληροφοριών. Ο αντίκτυπος αυτής της εξέλιξης θα γίνει πλήρως αντιληπτός τα επόμενα χρόνια, επισήμανε ο ίδιος.
Στο επίκεντρο του έργου της ομάδας του Ranocchia βρίσκονται οι πάπυροι που βρέθηκαν στην πολυτελή ρωμαϊκή έπαυλη στο Αρχαίο Ηράκλειο (Ερκουλάνεουμ) της Καμπανίας, γνωστή και ως «Βίλα των Παπύρων». Η συγκεκριμένη βίλα, που διέθετε εντυπωσιακή βιβλιοθήκη, καταχώθηκε στη γη κατά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., η οποία κατέστρεψε το Ερκουλάνεουμ και την Πομπηία.
Η βίλα βρέθηκε τυχαία το 1750 και από το 1752 έως το 1754, μέσα από την ανασκαφική διαδικασία, ήρθαν στο φως πολυάριθμοι κύλινδροι παπύρου. Η προσπάθεια αποκρυπτογράφησής τους συνεχίζεται με σύγχρονες μεθόδους ψηφιακής τεχνολογίας.
