Με τις κυβερνητικές ψήφους ψηφίστηκε επί της αρχής από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για τα ζώα συντροφιάς.
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΙΝΑΛ, του ΚΚΕ και της Ελληνικής Λύσης το καταψήφισαν, ενώ επιφυλάχθηκε το ΜέΡΑ25.
Νωρίτερα, τη γνώμη τους επί του νομοσχεδίου εξέφρασαν εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, επιστημονικών φορέων και ζωοφιλικών συλλόγων.
Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), Δημήτρης Παπαστεργίου, έκανε λόγο για αγωνία της Ένωσης ως προς το ύψος και την έγκαιρη χρηματοδότηση των δήμων αναφορικά με τις προβλεπόμενες, από το νομοσχέδιο, υποδομές προστασίας των αδέσποτων ζώων. Παράλληλα, ζήτησε να υπάρξει σχετική μεταβατική διάταξη στο νομοσχέδιο έως ότου ξεκινήσει η χρηματοδότηση των δήμων.
Από πλευράς της, η πρόεδρος της Πανελλήνιας Φιλοζωικής Ομοσπονδίας, Ειρήνη Μολφέση, είπε ότι το νομοσχέδιο είναι σε λάθος βάση και ότι θεσπίζει ένα ασφυκτικό πλέγμα υποχρεώσεων στους ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς, με μια τάση ελέγχου των πολιτών.
Η πρόεδρος του Πανελλήνιου Κτηνιατρικού Συλλόγου, Αθηνά Τραχήλη, ανέφερε ότι το νομοσχέδιο περιέλαβε αρκετές από τις προτάσεις του ΠΚΣ. Παράλληλα, πρότεινε η σχετική διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση να τηρείται στον ΠΚΣ καθώς και να περάσει στις κτηνιατρικές σχολές η αρμοδιότητα για τα μη στειρωμένα ζώα. Επίσης ζήτησε να είναι μόνο οι δήμοι υπεύθυνοι για την καταγραφή και θεραπεία των αδέσποτων ζώων.
Ο πρόεδρος της Κυνηγετικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος, Γεώργιος Αραμπατζής υποστήριξε ότι η νομοθετική ρύθμιση έχει έναν γραφειοκρατικό, τιμωρητικό και εισπρακτικό χαρακτήρα. Ειδικότερα για τη διάταξη που αφορά στη στείρωση ή εναλλακτικά την κατάθεση DNA των ζώων, είπε ότι το κόστος της είναι δυσβάσταχτο και ζήτησε την εξαίρεση της υποχρέωσης για τους κυνηγετικούς σκύλους, οι οποίοι είναι «σκύλοι εργασίας».
Ο Συνήγορος του Πολίτη, Ανδρέας Ποττάκης, χαιρέτησε τη δημιουργία μητρώου ζώων συντροφιάς, καθώς και του μητρώου παραβατών. Ζήτησε επίσης τη θέσπιση υποχρέωσης (και όχι δυνατότητας) δημιουργίας περιφραγμένων πάρκων ζώων από τους δήμους.
Τι προβλέπει ο νέος νόμος
Πλέον, με τις προωθούμενες διατάξεις οι ιδιοκτήτες σκύλου ή γάτας υποχρεούνται είτε να στειρώσουν το ζώο τους είτε να αποστείλουν έναντι παραβόλου 150 ευρώ, δείγμα γενετικού υλικού στο υπό ίδρυση Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων για την δημιουργία του οποίου το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) θα επιχορηγηθεί με 2 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, για το κρίσιμο ζήτημα της στείρωσης ζώων που πυροδότησε και τις εντονότερες συζητήσεις ορίστηκε πως ο ιδιοκτήτης υποχρεούται:
- να στειρώσει το δεσποζόμενο ζώο συντροφιάς του, εφόσον είναι σκύλος ή γάτα, εντός έξι μηνών από την απόκτησή του εφόσον το ζώο είναι άνω του ενός έτους. Σε περίπτωση απόκτησης ζώου κάτω του ενός έτους, η στείρωση λαμβάνει χώρα μέσα στους έξι πρώτους μήνες από τη συμπλήρωση του πρώτου έτους. H εν λόγω προθεσμία μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τη φυλή του ζώου και άλλα ειδικά χαρακτηριστικά του, μετά από εμπεριστατωμένη γνωμάτευση κτηνιάτρου.
- Η στείρωση δεν είναι υποχρεωτική για ζώα για τα οποία έχει αποσταλεί δείγμα γενετικού υλικού (DNA) τους στo Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων Συντροφιάς.
Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης ζώου δεν στειρώσει το ζώο συντροφιάς του ή δεν αποστείλει δείγμα DNA θα επιβάλλεται πρόστιμο 1.000 ευρώ και θα χορηγείται στον ιδιοκτήτη τρίμηνη προθεσμία για να προβεί στη στείρωση ή την αποστολή δείγματος γενετικού υλικού του ζώου. Σε περίπτωση που και αυτή η προθεσμία παρέλθει άπρακτη, θα επιβάλλεται εκ νέου το πρόστιμο.
Η υποχρέωση του ιδιοκτήτη για στείρωση του δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς ή για αποστολή δείγματος γενετικού υλικού του θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η.3.2022, ενώ τα πρόστιμα για την παράβαση της ως άνω υποχρέωσης θα επιβάλλονται από την 1η.9.2022.
Η συλλογή δείγματος γενετικού υλικού και η αποστολή του στο Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάνυσης Γενετικού Υλικού θα γίνονται αποκλειστικά από κτηνίατρο, μέλος του Πανελλήνιου Κτηνιατρικού Συλλόγου. Για τη λήψη, καταχώρηση και διατήρηση του γενετικού υλικού για τουλάχιστον 12 χρόνια υποβάλλεται εφάπαξ από τον ιδιοκτήτη του ζώου συντροφιάς ηλεκτρονικό παράβολο ύψους 150 ευρώ για κάθε ζώο συντροφιάς.
Ο ιδιοκτήτης είναι υποχρεωμένος να καταβάλει στον κτηνίατρο, επιπλέον, και τα έξοδα αποστολής του δείγματος γενετικού υλικού, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα 10 ευρώ. Με μεταγενέστερη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΙΒΕΑΑ, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να καθορίζεται το ύψος του ηλεκτρονικού παραβόλου για λοιπά ζώα, καθώς και για λοιπές υπηρεσίες. Το ποσό του παραβόλου θα αποδίδεται κατά 40% στο ΙΙΒΕΑΑ για την κάλυψη των εξόδων λειτουργίας του Εργαστηρίου, κατά 10% στον κτηνίατρο που έλαβε το γενετικό υλικό και κατά 50% μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών στους δήμους για την υποστήριξη δράσεων για την ευζωία των αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Στο νομοσχέδιο επισημαίνεται ότι κατ’ εξαίρεση, η στείρωση δεν είναι υποχρεωτική για τους σκύλους εργασίας των ενόπλων δυνάμεων. Εκτός της στείρωσης, στις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών εντάσσεται και η σήμανση και η καταγραφή του ζώου στο Εθνικο Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ), εφόσον αυτό είναι σκύλος ή γάτα, πριν το ζώο εγκαταλείψει τον τόπο γέννησής του και οπωσδήποτε εντός προθεσμίας δύο μηνών από τη γέννηση του.
Κίνητρα
Οι δήμοι θα μπορούν, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, να παρέχουν κίνητρα, προκειμένου να ενθαρρύνουν τη σήμανση και καταχώρηση στο ΕΜΖΣ των σκύλων και των γατών, τη στείρωσή τους, καθώς και την υιοθεσία αδέσποτων ζώων, είτε
- μέσω διατακτικών («voucher») στους δημότες ή κατοίκους τους ή άλλων αντίστοιχων κινήτρων είτε
- με μείωση των δημοτικών τελών ανά έτος κατά ανώτατο ποσοστό έως 10% για τους ιδιοκτήτες στειρωμένων, σημασμένων και καταχωρημένων στο ΕΜΖΣ ζώων.
Με το νέο νομοσχέδιο θεσμοθετείται για πρώτη φορά και η δυνατότητα παράδοσης δεσποζόμενου ζώου από τον ιδιοκτήτη του στο δήμο και μετατροπής του σε αδέσποτο έναντι αμοιβής. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης επιθυμεί να αποχωριστεί το ζώο συντροφιάς του υποχρεούται να γνωστοποιεί την πρόθεσή του αυτή στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου του τόπου της μόνιμης κατοικίας του προκειμένου, με μέριμνα του δήμου, να αναρτηθεί προς υιοθεσία στην Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς για χρονικό διάστημα δύο μηνών, εφόσον πρόκειται για σκύλο ή γάτα.
Στη συνέχεια, και εφόσον δεν βρεθεί νέος ιδιοκτήτης, το παραδίδει αποκλειστικά στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου αυτού με την υπογραφή σχετικής υπεύθυνης δήλωσης και καταβολή ποσού 300 ευρώ για την παράδοση, εφόσον είναι σκύλος, ή 100 ευρώ, εφόσον είναι γάτα ή άλλο ζώο συντροφιάς. Ειδικά για τους σκύλους και τις γάτες, ο πιστοποιημένος υπάλληλος του δήμου μεριμνά άμεσα για την ενημέρωση του ΕΜΖΣ ως προς τη μεταβολή αυτή και την καταγραφή του ζώου ως αδέσποτου με τα στοιχεία του δήμου. Ιδιοκτήτης που αποχωρίζεται το ζώο συντροφιάς του και το παραδίδει στον δήμο, στερείται της δυνατότητας απόκτησης άλλου ζώου συντροφιάς για χρονικό διάστημα τριών ετών.
Με τις υπόλοιπες διατάξεις του νομοσχεδίου, επανακαθορίζεται το πλαίσιο σχετικά με την εκτροφή, την αναπαραγωγή και την εμπορία ζώων συντροφιάς (λειτουργία και εγγραφή επιχειρήσεων στο οικείο Υπομητρώο του Ε.Μ.Ζ.Σ., οι υποχρεώσεις εκτροφέων και ιδιοκτητών καθώς επίσης και οι υποχρεώσεις και οι αρμοδιότητες των δήμων για τα αδέσποτα ζώα, οι οποίοι στο εξής υποχρεούνται:
- να διαθέτουν εφεξής ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, με τον αναγκαίο προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων για την υλοποίησή του και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης,
- να λαμβάνουν κάθε αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση, με κατάλληλο τρόπο, των αναγκών φιλοξενίας, προσωρινής διαμονής, περίθαλψης και εν γένει φροντίδας των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, είτε με τη δημιουργία και λειτουργία τουλάχιστον ενός καταφυγίου από τους ίδιους τους δήμους ή στο πλαίσιο συνεργασίας με άλλους δήμους ή ως μέλος συνδέσμου δήμων, είτε μέσω της συστηματικής συνεργασίας με φιλοζωικά σωματεία ή φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις (εξαιρούνται οι δήμοι κάτω των 3000 κατοίκων)
- να διασφαλίζουν, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, την αποτελεσματική παροχή των αναγκαίων κτηνιατρικών υπηρεσιών από κατάλληλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Ο κεντρικός ρόλος των Δήμων στην εφαρμογή του νέου πλαισίου θα υποστηριχθεί από το πρόγραμμα «Άργος», προγραμματίζεται η χρηματοδότηση ύψους 40 εκατ. ευρώ για την κατασκευή καταφυγίων και την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού, καθώς και πρόσθετη χρηματοδότηση 15 εκατ. ευρώ, ετησίως για την κτηνιατρική φροντίδα των ζώων συντροφιάς, τη σήμανση και τη στείρωση των αδέσποτων και συναφείς δράσεις.
Επιπρόσθετα, με αλλαγές που εισήγαγε ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας ενσωματώθηκαν προτάσεις που προέκυψαν από την διαβούλευση με τα κοινοβουλευτικά κόμματα και τους κοινωνικούς φορείς. Συγκεκριμένα, στο νέο μητρώο παραβατών θα καταγράφονται όλοι όσοι κακοποιούν ζώα, ακόμα και εάν αυτά δεν είναι ζώα συντροφιάς και είναι ζώα εργασίας.
Επίσης, απαλλάσσονται οι κτηνοτρόφοι από την καταβολή παραβόλου για την καταχώριση του DNA των ποιμενικών σκύλων τους, καθώς και από τα έξοδα για τη σήμανση και τη στείρωση αυτών.
Σε ανταπόκριση, δε, σχετικής παρατήρησης της ΚΕΔΕ, ο κ. Πέτσας ανακοίνωσε μεταβατική περίοδο έξι μηνών για την προσαρμογή των δήμων στις νέες αρμοδιότητες που αναλαμβάνουν με το νομοσχέδιο (καταφύγια κ.λπ.).
Ταυτόχρονα, ο κ. Πέτσας δεσμεύτηκε ότι για την ενίσχυση των πόρων των δήμων, δηλαδή για τα 15 εκατ. ευρώ, επαναλαμβανόμενα έσοδα από τους ΚΑΠ, για την αντιμετώπιση των λειτουργικών δαπανών των δήμων, η σχετική υπουργική απόφαση θα βγει εντός του επόμενου τριμήνου, στο πλαίσιο της κατάρτισης του προϋπολογισμού του επόμενου έτους.
