Στο ποσό των 1.347 ευρώ καθαρά, δηλαδή χωρίς δαπάνες για φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια ή δόσεις δανείου, όρισε το Συμβούλιο Ιδιωτικού Χρέους «τις εύλογες μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης» για μία τετραμελή οικογένεια.
Το επίπεδο αυτό θα ισχύσει από το 2015 και σκοπός είναι θα διευκολύνει τη διαπραγμάτευση μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών σχετικά με τη ρύθμιση των πάσης φύσεως δανείων. Αντιστοίχως, για έναν ενήλικα οι ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης καθορίζονται στα 537 ευρώ το μήνα, για δύο ενήλικες με ένα παιδί στα 1.126 ευρώ και για δύο ενήλικες με τρία παιδιά στα 1.568 ευρώ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία:
- για ένα άτομο οι εύλογες μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης ανάλογα με την ομάδα που ανήκει είναι από 537 ευρώ έως 682 ευρώ,
- για ένα ζευγάρι από 906 ευρώ έως 1.160 ευρώ,
- για έναν ενήλικα με ένα παιδί από 758 ευρώ έως 962 ευρώ,
- για ένα ζευγάρι με ένα παιδί από 1.126 ευρώ έως 1.440 ευρώ,
- για ένα ζευγάρι με δυο παιδιά 1.347 ευρώ έως 1.720 ευρώ,
- για ένα ζευγάρι με δυο παιδιά και επιπλέον εξαρτώμενο μέλος από 1.555 ευρώ έως 2.016 ευρώ
- για ένα ζευγάρι με τρία παιδιά από 1.568 ευρώ έως 2000 ευρώ
- για ζευγάρι με τρία παιδιά και ένα εξαρτώμενο μέλος από 1.776 ευρώ έως 2.296 ευρώ, και
- για ζευγάρι με τέσσερα παιδιά 1788 ευρώ έως 2.280 ευρώ.
Ο υπολογισμός των εύλογων δαπανών διαβίωσης έγινε από εμπειρογνώμονες των υπουργείων Ανάπτυξης και Οικονομικών και στηρίχθηκε στα στοιχεία της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ) που διενεργείται κάθε χρόνο από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Η έρευνα αυτή συγκεντρώνει αναλυτικές πληροφορίες από αντιπροσωπευτικό δείγμα νοικοκυριών της χώρας ανεξάρτητα από το αν έχουν δάνειο ή όχι, σχετικά με τις δαπάνες διαβίωσής τους.
Τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν τα νοικοκυριά ταξινομούνται σε ομάδες ανάλογα με το ποσό απαραίτητα είναι για τη διαβίωση. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται ειδική διεθνής κλίμακα ταξινόμησης (COICOP).
Το μηνιαίο σύνολο των δαπανών αυτών θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς, ώστε να αξιολογείται η δυνατότητα κάθε οφειλέτη να εξυπηρετεί τις δανειακές του υποχρεώσεις, με βάση το εισόδημα του και αφού καλύψει τις ανάγκες διαβίωσής του. Μέσω αυτού του πλαισίου επιδιώκεται η εξωδικαστική επίλυση των διαφορών μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών, και παρέχεται ένας μπούσουλας ώστε να οι δύο πλευρές να καταλήγουν σε κοινά αποδεκτές και βιώσιμες λύσεις ως προς την εξυπηρέτηση των δανείων.
Οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης αναφέρονται στα έξοδα που κάνει ένα νοικοκυριό πέραν αυτών που απαιτούνται για την εξασφάλιση κατοικίας. Συνεπώς το ποσό του ενοικίου για την εξασφάλιση πρώτης κατοικίας, προστίθεται ξεχωριστά στα οικονομικά στοιχεία που δηλώνει ο δανειολήπτης.
Προσδιορισμός σε εξατομικευμένη βάση
Κάθε νοικοκυριό αντιμετωπίζεται ως μια ξεχωριστή περίπτωση με διαφορετικές ανάγκες. Γι’ αυτό και ο προσδιορισμός των εύλογων δαπανών, θα γίνεται σε εξατομικευμένη βάση, με χρήση ειδικών συντελεστών στάθμισης ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.
1η ομάδα: αφορά τις πιο βασικές δαπάνες για τη διαβίωση του νοικοκυριού, οι οποίες περιλαμβάνεται η διατροφή, η ένδυση και υπόδηση, τα λειτουργικά έξοδα κατοικίας, η μετακίνηση, η επισκευή και συντήρηση επίπλων και οικιακού εξοπλισμού, τα είδη οικιακής κατανάλωσης και ατομικής φροντίδας, η ενημέρωση και μόρφωση, οι υπηρεσίες τηλεφωνίας και ταχυδρομείων, τα είδη και οι υπηρεσίες υγείας, οι υπηρεσίες εκπαίδευσης, οι υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας και οι οικονομικές υπηρεσίες.
2η ομάδα: περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες εστίασης.
3η ομάδα: περιλαμβάνει επιπλέον διαρκή αγαθά και συσκευές
4η ομάδα: περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες για κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και καπνού, αεροπορικές μετακινήσεις, τουριστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού.
Κώδικας Δεοντολογίας
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας των τραπεζών που βρίσκεται υπό διαβούλευση, το πιστωτικό ίδρυμα οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη κατά την αξιολόγηση της δυνατότητας αποπληρωμής. Συγκεκριμένα η τράπεζα θα πρέπει να παρέχει Τυποποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Πληροφόρησης, στην οποία ο οφειλέτης θα δηλώνει στοιχεία για τις δαπάνες διαβίωσης του νοικοκυριού, τα οποία θα συσχετίζονται με τις προσδιορισμένες εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Οι πληροφορίες αυτές θα αξιοποιούνται σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία ώστε να αξιολογηθεί: η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη, το συνολικό ύψος και η φύση των χρεών του δανειολήπτη, η τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη, το ιστορικό οικονομικής συμπεριφοράς του δανειολήπτη και η προβλεπόμενη και αναμενόμενη ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο των εύλογων δαπανών διαβίωσης.
Μετά από αυτή την αξιολόγηση, η τράπεζα θα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε ρύθμιση θα είναι προσαρμοσμένη στο προφίλ του οφειλέτη, ώστε να συνεχίσει να εξυπηρετεί το δάνειό του.
Σε κάθε περίπτωση εφόσον ο οφειλέτης δεν μπορεί να εξυπηρετήσει την παρεχόμενη ρύθμιση διατηρεί το δικαίωμα προσφυγής του στο ω. 3869/2010, όπως τροποποιήθηκε από το ν.4161/2013 όπου δικαστικά θα προσδιοριστεί η διευθέτηση της οφειλής.
