Η αρτηριακή πίεση αντανακλά την πίεση που ασκεί το αίμα στο εσωτερικό τοίχωμα των μεγάλων αρτηριών τη στιγμή που η καρδιά συσπάται (συστολική ή «μεγάλη» πίεση) και τη στιγμή που η καρδιά χαλαρώνει (διαστολική ή «μικρή» πίεση).
Ως μεμονωμένη συστολική υπέρταση ορίζουμε την αύξηση της συστολικής αρτηριακής πίεσης (ΣΑΠ)> 140mmHg, ενώ η διαστολική πίεση (ΔΑΠ) παραμένει φυσιολογική (<90mmHg).
Ανάλογα με τη σοβαρότητά της, διακρίνουμε 3 στάδια:
α) Στάδιο 1: ΣΑΠ 140-160mmHg
β) Στάδιο 2: ΣΑΠ 160-180mmHg και
γ) Στάδιο 3: ΣΑΠ >180mmHg
Υπάρχουν αρκετές παθολογικές καταστάσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε μεμονωμένη συστολική υπέρταση, όπως η αναιμία, η υπερλειτουργία του θυρεοειδή ή των επινεφριδίων, η δυσλειτουργία της αορτικής βαλβίδας, η νεφρική ανεπάρκεια, ακόμα και η άπνοια κατά τον ύπνο. Η συνηθέστερη όμως αιτία είναι η δυσκαμψία του τοιχώματος των μεγάλων αρτηριών, η οποία επέρχεται με την πάροδο της ηλικίας.
Η μεμονωμένη συστολική υπέρταση αυξάνει τη θνητότητα περισσότερο από ότι η διαστολική υπέρταση ή ο συνδυασμός των δύο.
Ο ασθενής με μεμονωμένη συστολική υπέρταση, θα πρέπει αρχικά να ελεγχθεί για την παρουσία υποκείμενης αιτίας, η οποία θα μπορούσε να θεραπευτεί (πχ αναιμία, υπερθυρεοειδισμός κ.ά) και να τον απαλλάξει από την υπέρταση. Στη συνέχεια ελέγχονται τα όργανα του σώματος (πχ μάτια, νεφροί), που μπορεί να έχουν ήδη επηρεαστεί από τη υπέρταση και εκτιμώνται οι υπόλοιποι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (πχ κάπνισμα, βάρος σώματος, επίπεδα χοληστερίνης).
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της υπέρτασης είναι η υιοθέτηση υγιεινότερων συνηθειών ζωής. Απώλεια του επιπλέον βάρους, τακτική άσκηση, διακοπή του καπνίσματος, μείωση του αλατιού και προσθήκη στο διαιτολόγιο άφθονων φρούτων και λαχανικών.
Εάν η συστολική πίεση παραμένει παρόλα αυτά πάνω από 140mmHg, τότε πρέπει να χορηγηθεί και αντιυπερτασική αγωγή. Το είδος του φαρμάκου εξατομικεύεται, ανάλογα με τη σοβαρότητα της υπέρτασης και τις τυχόν συνοδές παθήσεις, όπως καρδιοπάθεια, νεφροπάθεια, σακχαρώδης διαβήτης. Στόχος της θεραπείας είναι η διατήρηση της συστολικής αρτηριακής πίεσης <140mmHg ή προκειμένου για ασθενείς άνω των 80 ετών, <150mmHg. Η επίτευξη αυτού του στόχου, μειώνει κατά 37% τα εγκεφαλικά επεισόδια, κατά 33% τα εμφράγματα και κατά 54% την αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια.
Νικόλαος Σωτηρακόπουλος
Νεφρολόγος Γ.Ν.Κομοτηνής
Δημοτικός Σύμβουλος Κομοτηνής
