«Με τη Δημοκρατική Αριστερά μπορούμε να μετατρέψουμε την απογοήτευση σε θετική δράση»

Τη Λεωνή Παναγοπούλου, τη γνωρίσαμε πριν μερικά χρόνια από τη συμμετοχή της στα κοινά και συγκεκριμένα στην πολιτική όπου αναδείχθηκε, παρά το νεαρό της ηλικίας της, και σε σύντομο χρονικό διάστημα ως ένα από τα πιο ενεργά μέλη της Νομαρχιακής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ Ροδόπης και ως ένα από τα δυναμικότερα στελέχη του κόμματος στη περιοχή.

Σήμερα, η ίδια φανερά απογοητευμένη, όπως και εκατοντάδες χιλιάδες νέοι κυρίως, συμπολίτες μας από την πολιτική που ακολούθησε το ΠΑΣΟΚ τα τελευταία 2,5 χρόνια, την βρίσκουμε στο πλευρό του Φώτη Κουβέλη και στο ψηφοδέλτιο της Δημοκρατικής Αριστεράς στη Ροδόπη, έτοιμη να δώσει και πάλι τις δικές της δυναμικές μάχες για μια Ελλάδα καλύτερη από αυτήν που ζούμε σήμερα.

Η ΦΩΝΗ εντόπισε τη Λεωνή Παναγοπούλου και σας την παρουσιάζει σε μια «χορταστική» συνέντευξη.

ΦΩΝΗ : Σε γνωρίσαμε ως στέλεχος του ΠΑΣΟΚ αλλά και ως ένα από τα δυναμικότερα και πιο ενεργά μέλη της νομαρχιακής επιτροπής στην περιοχή. Τι είναι αυτό που σε έκανε να απομακρυνθείς από το κόμμα;

Παναγοπούλου : Κατ΄ εμέ, η σχέση με την πολιτική, δεν απέχει συνειδησιακά τουλάχιστον, από μια ερωτική σχέση. Δυστυχώς αγάπη δεν είναι να κοιτάζει ο ένας τον άλλον, αλλά να κοιτάζουν και οι δυο μαζί προς την ίδια κατεύθυνση. Ο Σαρτρ είχε δηλώσει πως αγάπη είναι να σέβεσαι την ελευθερία του άλλου. Πώς μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι ενώ στην ουσία ζούμε σε φυλακή, ακόμα κι αν αυτή η φυλακή λέγεται αγάπη; Συμμόρφωση με τις επιθυμίες κάποιου άλλου, υποταγή στην μοίρα, απώλεια της ελεύθερης βούλησης,  ιδιοτέλειες, συμφέροντα.

Κι εφόσον καμία σχέση δεν είναι δεδομένη, ούτε κτητική , τολμώ να πω πως αφού έδωσα τις ευκαιρίες μου, αποφάσισα να δώσω τέλος σε αυτήν την σχέση, πριν φθαρούν οι  ωραίες αναμνήσεις μας.

ΦΩΝΗ : Ως νέα γυναίκα που συμμετέχει ενεργά στα κοινά εδώ και πολλά χρόνια, σίγουρα θα έχεις μια πιο ολοκληρωμένη άποψη για το ρόλο της γυναίκας στην πολιτική. Θα θέλαμε την άποψη σου.

Παναγοπούλου : Στο άρθρο 181, του Στρατηγικού Στόχου G1 της 4ης Παγκόσμιας Διάσκεψης για τις Γυναίκες (Πλατφόρμα Πεκίνου, 1995) τονίζεται πως : «Η επίτευξη του στόχου της ίσης συμμετοχής των γυναικών και των ανδρών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, θα επιφέρει την ισορροπία, η οποία θα αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τη σύνθεση της κοινωνίας και είναι απαραίτητη, ώστε να ενδυναμωθεί η δημοκρατία και να προωθηθεί η ορθή λειτουργία της τελευταίας».

Για τη συλλογική κοινωνική συνείδηση η πολιτική αποτελεί έναν ανδρικό χώρο. Οι γυναίκες συνδέονται με την ιδιωτική σφαίρα της ζωής και τη μητρότητα – πεπρωμένο. Η είσοδος τους στην πολιτική, συνεπώς, αποτελεί μια παρέκκλιση του -αρσενικού πάντοτε- κανόνα, ο οποίος εκφράζεται χαρακτηριστικά στη φιλοσοφία, τη δομή και τον τρόπο λειτουργίας όλων των γνωστών μέχρι σήμερα πολιτικών σχημάτων και δομών, που διαμορφώθηκαν με βάση την ανδρική εμπειρία και τις ανδρικές ανάγκες. Έτσι, δεν είναι τυχαίο που η πολιτική (και εκλογική βεβαίως) συμπεριφορά των γυναικών που αρχίζει να απασχολεί με εξαιρετική καθυστέρηση, μόλις τη δεκαετία του 80, την πολιτική επιστήμη και την έρευνα ευρύτερα, συγκρίνεται πάντοτε με αυτήν των ανδρών (με τον κανόνα δηλαδή), ενώ οι ίδιες δεν μελετώνται «ως αυτόνομα πολιτικά δρώντα υποκείμενα, αλλά ως απόκλιση από το πρότυπο πολιτικότητας των ανδρών».

Για να φύγουμε από τις γενικές , κοινωνικό-πολιτικού τύπου τοποθετήσεις για την γυναίκα και την πολιτική, παίρνω το θάρρος και δηλώνω, πως κουράστηκα να ακούω συναδέρφους σας να ρωτάνε όλες τις υποψήφιες γυναίκες αυτή την ερώτηση και από κάτω να δεσπόζουν κοινότυπες απαντήσεις. Με όλο τον σεβασμό, οφείλετε να επαναπροσδιορίσετε τις ερωτήσεις σας και οφείλουμε ως γυναίκες να μην νοιώθουμε την ανάγκη να «απολογούμαστε» για το φύλο μας.

Ίδια αντιμετώπιση έχουμε γυναίκες και άνδρες όταν πετυχαίνουμε την εισαγωγή μας σε ενα πανεπιστήμιο, ίδια αντιμετώπιση οταν απολυόμαστε από τον εργασιακό μας χώρο, ίδια συναισθήματα νοιώθουμε ως κοινωνοί σκληρών, απάνθρωπων μέτρων που στερούνται κοινωνικής πολιτικής. Ίδιοι στην ζωή, στον έρωτα, στον θάνατο. Το μόνο που δεν έχουμε ίδιο είναι τα όνειρα μας.

ΦΩΝΗ : Τα προβλήματα σε όλη την Ελλάδα είναι αρκετά λόγω και της οικονομικής κρίσης, όπως και στην περιοχή της Ροδόπης. Χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων, υπάρχει μεγάλη αποβιομηχάνιση, εκτόξευση της ανεργίας, παραεμπόριο, υποανάπτυξη. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, για ποιο λόγο επέλεξες να συμμετάσχεις στο ψηφοδέλτιο της Δημοκρατικής Αριστεράς και τι είναι αυτό που ξεχωρίζεις στο πρόσωπο του Φώτη Κουβέλη;

Παναγοπούλου : Το ζήτημα δεν είναι γιατί επέλεξα να συμμετάσχω στο ψηφοδέλτιο της Δημοκρατικής Αριστεράς, αλλά γιατί επέλεξα να εμπλακώ σε πολιτικές διαδικασίες. Μέχρι πριν 3 χρόνια ο ελληνικός λαός, ανέμενε τις πολιτικές διαδικασίες σαν μια ευκαιρία να μιλήσει, να συμμετάσχει, να αποφασίσει για την επόμενη ημέρα. Αυτό που αντιμετώπισε είναι η πλήρης απαξία στην δύναμή του, στην φωνή του, κι εντέλει στο δικαίωμα ψήφου του.

Αντιμετώπισε ένα πολιτικό σύστημα που στηρίχθηκε στην ανάπτυξη του πελατειακού κράτους, ανέχθηκε τη κρατικοδίαιτη ανάπτυξη ενός μη παραγωγικού ιδιωτικού τομέα, κατασπατάλησε το δημόσιο πλούτο, οικειοποιήθηκε τη δημόσια διοίκηση και οδήγησε την χώρα στο τέλμα της διαφθοράς και της διαπλοκής.

Ο κόσμος ένιωσε την ανάγκη να αντιδράσει. Να δείξει πως δεν είναι έρμαιο των αποφάσεων άλλων και αποφάσισε να κινητοποιηθεί, «να πάρει τον νόμο στα χέρια του». Τον αγνόησαν.

Η κινητοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων το τελευταίο διάστημα, αποτελεί ένα νέο, σημαντικό, γεγονός στο πολιτικό σκηνικό που εκφράζει τη θέληση των πολιτών για αλλαγή πορείας. Οι κινητοποιήσεις είναι αναγκαίο να συμβάλλουν στη διαμόρφωση νέων πολιτικών συσχετισμών για την ανασυγκρότηση της χώρας σε δημοκρατική  προοδευτική κατεύθυνση.  Όσοι επιχειρούν να ερμηνεύσουν το κίνημα των πολιτών με εργαλεία του παρελθόντος και να το καθοδηγήσουν με τρόπο που να εξυπηρετεί πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες, διαπράττουν σοβαρό λάθος.

Η χώρα δεν έχει μέλλον όταν τα μόνα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης είναι οι περικοπές μισθών, συντάξεων, κοινωνικών δαπανών, η επιβολή έμμεσων φόρων και η διάλυση συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Το πρόβλημα απαιτεί πολιτική συνεννόηση και πολιτική λύση.

Η Ελλάδα χρειάζεται χρόνο και όχι ασφυκτικούς περιορισμούς, χρειάζεται πόρους για ανάπτυξη και όχι συνεχή δάνεια. Η εμμονή στην πολιτική και τους όρους του μνημονίου και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου μόνο αρνητικές επιπτώσεις θα έχει για την Ελλάδα, αλλά και για την ευρωζώνη.

Όπως λάθος είναι να επικρατήσει ένας νέος λαϊκισμός και μια ακραία αντικοινοβουλευτική λογική που ανοίγει τον δρόμο σε επικίνδυνα μονοπάτια. Στις συνθήκες ρευστοποίησης της κοινωνίας και του παλαιοκομματικού πολιτικού συστήματος, είναι επείγουσα ανάγκη η ανασύνθεση και η ανασυγκρότηση του ευρύτερου δημοκρατικού, προοδευτικού χώρου.

Σε όλους αυτούς, η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ απευθύνει δημόσια πρόσκληση. Τους καλεί να μετατρέψουν την απογοήτευση σε θετική δράση και να ενισχύσουν τη προσπάθεια που, εδώ και ένα χρόνο, κάνει η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ.

Στο Ημερολόγιο ενός Μάγου , ο Coelho αναφέρει «Στον Καλό Αγώνα η επίθεση ή η φυγή αποτελούν μέρος της μάχης. Αυτό που δεν βοηθάει είναι το να στέκεις παραλυμένος από φόβο». Ο Φώτης Κουβέλης δεν επετέθη και δεν υποσχέθηκε τίποτε. Κατέδειξε την παρούσα κατάσταση και χρησιμοποίησε την λέξη «διαβεβαιώνω». Αυτό με έκανε να πω Ναι σ αυτήν την πρόταση υποψηφιότητας. Αν κάνω λάθος, τι να σας πω,   απλά θα το προσθέσω στην λίστα με τις αποτυχημένες επιλογές μου. Προτιμώ να χάσω, παρά να νικηθώ χωρίς να ξέρω γιατί αγωνίζομαι.

ΦΩΝΗ : Τέλος, θα θέλαμε να μας κάνεις μια εκτίμηση για την επόμενη ημέρα των εκλογών. Όπως δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις, η αυτοδυναμία ενός κόμματος είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Πιστεύεις ότι η Δημοκρατική Αριστερά θα έπρεπε να συμμετάσχει σε κάποια συγκυβέρνηση προκειμένου η χώρα να μην οδηγηθεί σε ένα καθεστώς παρατεταμένης ακυβερνησίας, η οποία θα την οδηγήσει ίσως και σε βαθύτερη ύφεση; Και αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε αυτή να γίνει;

Παναγοπούλου : Η προωθητική δύναμη των κομματικών σχηματισμών που κυριάρχησαν τις τελευταίες δεκαετίες στον χώρο αυτό, έχει εξαντληθεί. Η συσσωρευμένη απογοήτευση, οι μαζικές αποδεσμεύσεις δημοκρατικών, προοδευτικών και αριστερών πολιτών από τις παραδοσιακές κομματικές τους δεσμεύσεις και επιλογές και η αναζήτηση νέων μορφών πολιτικής και συλλογικής έκφρασης συνιστούν μια νέα πραγματικότητα. Ταυτόχρονα, η ραγδαία κατάρρευση του παλαιοκομματικού συστήματος, η κρίση εμπιστοσύνης στις σχέσεις των πολιτών με τα κόμματα και τα συνδικάτα καθώς και η απόρριψη του τρόπου άσκησης πολιτικής, έχουν σαν αποτέλεσμα μια πρωτόγνωρη κοινωνική κινητικότητα που δημιουργεί νέα δεδομένα στο υπάρχον πολιτικό σκηνικό.

Αυτό που το κομματικό κατεστημένο τόσο των δύο μέχρι εχτές κομμάτων εξουσίας όσο και της  παραδοσιακής αριστεράς θέλουν να εμφανίζουν ως αντίφαση, είναι η δύναμη της ΔημΑρ. Το γεγονός ότι συγκεντρώνει δυνάμεις που αντιτίθενται στο μνημόνιο και τα επαχθή μέτρα και ταυτοχρόνως έχουν φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό διαμορφώνει μια πολύτιμη ισορροπία. Θέλουν πάση θυσία να την εντάξουν σε ένα από τα δύο βολικά για αυτούς κάδρα που τα παρουσιάζουν ως την μόνη δυνατή επιλογή. Δηλαδή  συμπαράταξη ή με τον Στέφανο Μάνο, την Ντόρα Μπακογιάννη, τον ανανήψαντα Σαμαρά και το σε κρίση ΠΑΣΟΚ ή με την Παπαρήγα, τον Τσίπρα, την Κατσέλη και τον Καστανίδη, τον Καμένο της λαϊκής δεξιάς και την ακροδεξιά.

Σε αυτήν την πίεση η ΔημΑρ απαντά, ότι υπάρχει ο τρίτος δρόμος του αριστερού ευρωπαϊσμού και σε αυτόν θα επιμείνει μέχρι τέλους. Με προτάσεις, που την διαφοροποιούν τόσο από τις δυνάμεις που δηλώνουν «αναγκασμένες» λόγω μνημονίου να προσυπογράψουν και να εφαρμόσουν εξουθενωτικές για τους εργαζόμενους πολιτικές όσο και από τις δυνάμεις εκείνες που πίσω από την αντιμνημονιακή ρητορική κρύβουν την απόλυτη άρνηση τους απέναντι σε αναγκαίες – ανεξαρτήτως μνημονίου – μεταρρυθμίσεις.

Σταθερή θέση της ΔημΑρ είναι η διαμόρφωση μιας μεγάλης προοδευτικής κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας που με βάση ένα κοινό πρόγραμμα συμβατό με τις θέσεις της και τις αξίες της και με αξιόπιστα και φερέγγυα πρόσωπα θα αντιμετωπίσει και το θέμα της κυβερνητικής εξουσίας. Προφανώς δεν μπορεί έτσι όπως είναι σήμερα οι θέσεις των άλλων δυνάμεων της Αριστεράς να συναντηθούν γιατί διαφέρει σε θέματα στρατηγικής σημασίας με πρώτο και κύριο την συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ και το ευρώ. Τι κοινό πρόγραμμα μπορείς να φτιάξεις όταν υπάρχει αυτό το προγραμματικό χάος; Αυτή είναι και η απάντηση της ΔημΑρ στην πίεση για «ενότητα της Αριστεράς». Ή η ενδεχόμενη συμμετοχή  σε σχήμα συγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ. Ένα τέτοιο σχήμα δεν καλύπτει καμία από τις προϋποθέσεις που θέτει, δεν έχει προοδευτικό πρόσημο και θα έχει σαν αποστολή την εφαρμογή της ίδιας αδιέξοδης πολιτικής που μας έφερε ως εδώ.

Τα πράγματα δεν θα παραμείνουν στατικά ούτε τα πάντα θα κριθούν σε μια κίνηση, δηλαδή στις επόμενες εκλογές. Αντιθέτως είναι πολύ πιθανό με την ρευστότητα που επικρατεί και η οποία – όπως όλα δείχνουν – θα ενταθεί από το εκλογικό αποτέλεσμα να μπούμε σε φάση μεγάλων ανακατατάξεων. Εκείνη την στιγμή ,που δεν θα είναι μακριά, η ΔΗΜΑΡ είναι έτοιμη να συμβάλλει στην συγκρότηση αυτής της προοδευτικής πολιτικής και κοινωνικής πλειοψηφίας με δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, της πολιτικής οικολογίας, φρέσκες και ανένταχτες δυνάμεις χωρίς κομματική καταγωγή και όποιον άλλον θέλει να συμπαραταχθεί. Αν δυνάμεις του ΣΥΝ αποδεσμευτούν από την αδιέξοδη ερωτοτροπία με το ΚΚΕ και θελήσουν να συμπαραταχθούν είναι η  πρώτη που θα χαιρετίσει μια τέτοια εξέλιξη.

Η πρώτη παρατήρηση αφορά σε όσους υποκριτικά ανησυχούν. Είναι όλοι αυτοί που βολεύονταν μέχρι τώρα με μια δογματική Αριστερά ασάλευτη και περιχαρακωμένη και μια ανανεωτική Αριστερά ανίσχυρη και εσχάτως αριστερίστικα μεταλλαγμένη. Αυτή η κατάσταση που εξυπηρετούσε τον κλυδωνιζόμενο σήμερα δικομματισμό ανατρέπεται από την δυναμική παρουσία της ΔΗΜΑΡ. Και όσοι ουδέποτε ενοχλήθηκαν από την παρουσία αυτών των στελεχών στο ΠΑΣΟΚ ανησυχούν τώρα  μήπως αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της ΔΗΜΑΡ. Αντιπροτείνω πως όσοι ποτέ δεν διακινδύνευσαν τίποτα είναι άσοι στο να διακρίνουν την ήττα των άλλων.

Το πρώτο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι αν θέλουμε να ανταποκριθούμε και να αναμετρηθούμε με την πρόκληση της μετατροπής σε κόμμα με κρίσιμο μέγεθος ικανό να ανατρέψει παγιωμένους  συσχετισμούς. Κάθε περίπτωση ατομικής ή συλλογικής ένταξης ή συνεργασίας έχει την δική της ιστορία και το δικό της χρώμα και ανάλογα θα κριθεί. Ό,τι ισχύει για τις προς τα έξω συνεργασίες του κόμματος κατά αναλογία πρέπει να ισχύσει και για τις προς τα μέσα. Και για να κλείσω με τα ψευτοδιλλήματα περί ακυβερνησίας, καλό θα ήταν να μην προτιμούν κάποιοι να κάνουν τους θαρραλεόυς, ενώ απλά  αρκεί να είναι έξυπνοι.