Σαφές μήνυμα στην Τουρκία ότι με τις υπερπτήσεις μαχητικών δεν πρόκειται να αλλάξει το καθεστώς στο Αιγαίο έστειλε ο Γιώργος Παπανδρέου, μιλώντας στη διάσκεψη των Τούρκων διπλωματών στο Ερζερούμ, οι δρόμοι του οποίου ήταν γεμάτοι με αφίσες που έγραφαν «Καλωσήλθατε στην Ολυμπιακή πόλη» στα ελληνικά.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η συνεργασία Ελλάδας και Τουρκίας έχει ορισμένες προϋποθέσεις, αναφέροντας χαρακτηριστικά την περίπτωση των παραβιάσεων.
Όπως είπε, ο κ. Παπανδρέου δίνει στην Ελλάδα μια εντελώς διαφορετική εντύπωση από την εντύπωση της ειρηνικής συνεργασίας την οποία προωθεί η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν.
Αναφέροντας ως παράδειγμα την πτήση οκτώ τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών πάνω από το Αγαθονήσι, ο πρωθυπουργός ρώτησε τους Τούρκους πρέσβεις «Ποιο είναι το νόημα αυτής της παραβίασης της ελληνικής κυριαρχίας;»
«Αυτές οι ενέργειες δεν θα αλλάξουν το καθεστώς στο Αιγαίο. Να είστε βέβαιοι γι΄αυτό. Μπορεί να έχουν γίνει πια ρουτίνα για την Τουρκία. Μη νομίζετε όμως ότι έχουν γίνει ρουτίνα για την Ελλάδα. Κάθε τέτοια ενέργεια είναι μια υπενθύμιση στους Έλληνες ότι η Τουρκία δεν έχει αποφασίσει να δημιουργήσει διαφορετικές σχέσεις με την Ελλάδα» πρόσθεσε.
Στη συνέχεια, αφού τόνισε ότι δεν πιστεύει σε ενέργειες που «σε μια μέρα μπορούν να υπονομεύσουν την προσεκτική και συστηματική δουλειά που χρόνια οικοδομούμε», ζήτησε από τον Τούρκο πρωθυπουργό, ως «αξιόπιστο συνομιλητή» «να εμπεδώσουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ μας και τελικά να οικοδομήσουμε μια στέρεη ειρήνη».
Επίσης, αναφέρθηκε και στο casus belli που «δεν συνάδει με τις αρχές του σύγχρονου κόσμου» και «δεν συνάδει με μια Τουρκία που θέλει μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές της».
Αναφερόμενος στο θέμα της υφαλοκρηπίδας, ο κ. Παπανδρέου τόνισε: «Χρειάζεται να εμπεδώσουμε κανόνες στις σχέσεις μας, αρχές και διεθνές δίκαιο, συμφωνίες και ευνομία. Γι΄αυτό είναι πολυτέλεια επικίνδυνη να μη λύνουμε τη διαφορά μας στη θάλασσα, που αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Αυτή η διαφορά αποτέλεσε την αφετηρία της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 και συνεχίζει να αποτελεί το κύριο πρόβλημα στις διμερείς μας σχέσεις. Από το 2002 με τις διερευνητικές επαφές προσπαθούμε να διαπιστώσουμε εάν υπάρχει κοινό έδαφος που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμφωνημένη διευθέτηση».
«Οφείλουμε -πρόσθεσε- να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Αν δεν τα καταφέρουμε μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα πρέπει να απευθυνθούμε στη διεθνή δικαιοσύνη για να κριθεί με βάση το διεθνές δίκαιο. Στο μεταξύ πρέπει να γίνουν βήματα για μείωση της έντασης». Και υπενθυμίζοντας τις υπερπτήσεις, πρόσθεσε: «Αν πραγματικά η Τουρκία εννοεί ότι θέλει την ειρήνη πρέπει να σταματήσουν».
Ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στην προϊστορία της ελληνοτουρκικής φιλίας που ανάγεται στην εποχή Βενιζέλου – Ατατούρκ, αλλά και στις προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια με την Ελλάδα να πρωταγωνιστεί στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Το συμφέρον της Τουρκίας και το συμφέρον της Ελλάδας, επέβαλαν αυτή την αλλαγή, τόνισε ο κ. Παπανδρέου και ζήτησε από τους Τούρκους πρέσβεις να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την ενσωμάτωση στην Ευρώπη.
Η κρίση που περνάει η Ευρώπη σήμερα είναι συγκυριακή, είπε ο κ. Παπανδρέου και εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η Ευρώπη θα εξέλθει ενισχυμένη από την κρίση αυτή και θα είναι τότε σε θέση να συζητήσει ευνοϊκότερα την ένταξη της Τουρκίας.
«Το ΄99 πρωτοστατήσαμε στο άνοιγμα της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας γιατί πιστεύουμε ειλικρινά πως αυτό θα είναι επωφελές για όλους, για την Ευρωπαϊκή Ενωση, για την Τουρκία, για την περιοχή μας, αλλά και για τις διμερείς μας σχέσεις» είπε.
Στη συνέχεια επισήμανε ότι η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας προχωράει αργά, λόγω των εσωτερικών διεργασιών στην Τουρκία, των αντιστάσεων που εμφανίζουν ορισμένα κράτη-μέλη και του Κυπριακού.
«Έρχεται η ώρα, είπε, να κάνουμε μια ανοιχτή ουσιαστική συζήτηση μεταξύ μας για την τουρκική υποψηφιότητα. Οραμά μου ήταν πάντα η Κύπρος να αποτελέσει ένα πρότυπο ειρηνικής και δημοκρατικής συμβίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, χριστιανών και μουσουλμάνων. Βέβαια, ποτέ το Κυπριακό δεν είχε στη βάση του θρησκευτικές διαστάσεις. Ωστόσο, δεν πρέπει να υπάρχουν ψευδαισθήσεις. Η διεθνής κοινότητα δεν πρόκειται να νομιμοποιήσει μια εισβολή. Η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί όσο συνεχίζεται η κατοχή. Χρειάζεται νέα προσπάθεια». Πρόσθεσε ότι ο πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας είναι «ο πρόεδρος που μπορεί να φέρει τη λύση εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων».
Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στα θέματα της λαθρομετανάστευσης, τα οποία συζήτησε, όπως είπε, με τον Τούρκο πρωθυπουργό το πρωί, και τόνισε ότι η συνεργασία στην καταπολέμηση του σύγχρονου αυτού εγκλήματος είναι αναγκαστική και για τις δύο χώρες.
* Τηλεφωνική επικοινωνία με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο είχε ο Γιώργος Παπανδρέου, πριν αναχωρήσει αργά το απόγευμα της Παρασκευής από την Τουρκία. Ο κ.Παπανδρέου ενημέρωσε τον κ.Βαρθολομαίο για τις συζητήσεις που είχε με τον Τούρκο πρωθυπουργό.
