Μετά από μακρά επιμονή και έναν επίπονο αγώνα, το κράτος προχωρά στην αναγνώριση της θρησκευτικής κοινότητας των Αλεβιτών – Μπεκτασήδων της Θράκης ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου.
Το σχέδιο νόμου που υπογράφει η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη έχει τεθεί σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση έως τις 22 Ιουλίου 2025.
Πρόκειται για ιστορική στιγμή για μια κοινότητα που επί δεκαετίες βίωνε πιέσεις και απόπειρες εκτουρκισμού, κυρίως μέσω της επιρροής του τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί η προσπάθεια ενός -υποστηριζόμενου από το τουρκικό Προξενείο- Συλλόγου Σουνιτών, που επιχείρησε το 2018 να «καπελώσει» την πολιτιστική κληρονομιά των Αλεβιτών, διοργανώνοντας δικό του ξεχωριστό πανηγύρι, χωρίς καμία άδεια από την Πολιτεία.
Οι Αλεβίτες αντέδρασαν τότε δυναμικά και προκειμένου να μην πραγματοποιηθεί το πανηγύρι του Εκπολιτιστικού Συλλόγου «Χίλια» παρέταξαν τα τρακτέρ τους στο χώρο διεξαγωγής του πανηγυριού, τον οποίον μάλιστα περιφρουρούσαν με σκοπιές καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.
Εκτός των Αλεβιτών, άμεση ήταν και η αντίδραση της Πολιτείας, καθώς αστυνομικές δυνάμεις παρευρέθηκαν στην περιοχή και δεν επέτρεψαν την πρόσβαση στον χώρο και την πραγματοποίηση του πανηγυριού, ώστε να αποφευχθούν και τα επεισόδια μεταξύ των κατοίκων.
«Οι παππούδες μας ήταν Έλληνες κι εμείς ξαφνικά γίναμε Τούρκοι;»
«Αυτός ο κόσμος δεν ήξερε τουρκικά. Υποχρεώθηκε να μάθει μετά την υπογραφή των συνθηκών», δήλωνε σε συνέντευξη του τον Δεκέμβριο του 2021 ο φύλακας του Τεκέ της Ρούσσας, Ζεκί.
Ο ίδιος, ζητούσε από το κράτος περισσότερα δημόσια ελληνικά σχολεία για να μπορέσουν τα παιδιά να μάθουν καλά τα ελληνικά και δήλωνε «Θρακιώτης, πάππου προς πάππου».
«Εδώ ο κόσμος είναι Θρακιώτες με οικογένειες που έχουν ιστορία στους αιώνες. Εδώ ζούσαν. Είναι οι πιο καθαροί Θρακιώτες. Εμένα και οι δύο παππούδες μου ήταν εθνοφύλακες. Οι παππούδες μας ήταν Έλληνες κι εμείς ξαφνικά γίναμε Τούρκοι;», αναρωτιόταν με νόημα.
Η δικαίωση των Αλεβιτών Μπεκτασήδων
Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις τους στις προσπάθειες αφομοίωσης τους, η έλλειψη νομικής αναγνώρισης τους είχε αφήσει ευάλωτους στη σουνιτική κυριαρχία, που εντός και εκτός Ελλάδας πιέζει προς ενοποίηση της μουσουλμανικής μειονότητας.
Η αναγνώριση σηματοδοτεί το τέλος μιας χρόνιας αδικίας και αποτελεί νίκη της δημοκρατίας απέναντι σε «σκιώδεις» μηχανισμούς εξωτερικής επιρροής. Οι Αλεβίτες της Θράκης δεν ζήτησαν ποτέ προνόμια — ζήτησαν αυτό που η ελληνική Πολιτεία οφείλει σε κάθε κοινότητα: ελευθερία, αξιοπρέπεια, ισονομία.
Η κίνηση αυτή δεν είναι μόνο νομική κατοχύρωση, αλλά αναγνώριση της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας των Αλεβιτών της Θράκης, που πολέμησαν επί χρόνια για το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκευτικής έκφρασης.
Οι θεολογικές διαφορές
Οι Αλεβίτες – Μπεκτασήδες μουσουλμάνοι έχουν σημαντικές θεολογικές διαφορές με τους υπόλοιπους σουνίτες μουσουλμάνους κυρίως στην ισότητα αντρών και γυναικών. Άνδρες και γυναίκες προσεύχονται μαζί, οι γυναίκες έχουν λόγο και άποψη μέσα στην κοινωνία και την οικογένεια.
Ο Μπεκτασισμός διακρίνεται από έναν βαθύτερο εσωτερικισμό και βασικός στόχος όσων των ασπάζονται είναι να αλλάξουν τον εαυτό τους, να περιορίσουν το εγώ και μέσα από τη δική τους αλλαγή, να βελτιώσουν την κοινωνία. Πιστεύουν ότι μέσα από την εσωτερική ατομική αλλαγή θα προκύψει το γενικότερο καλό, το καλό του κοινωνικού συνόλου. Όλο αυτό είναι ένα πραγματικό βίωμα για τους πιστούς, που προσπαθούν να το κάνουν πράξη σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς τους. Βασική τους επιδίωξη είναι να ακολουθήσουν με συνέπεια αυτόν τον πνευματικό δρόμο που θα τους οδηγήσει στην επίτευξη του στόχου τους.
Είναι γεγονός πάντως πως οι Αλεβίτες – Μπεκτασήδες μουσουλμάνοι, ως αντίληψη και στάση ζωής είναι οι κατεξοχήν εκφραστές της αγάπης, της αρμονικής συνύπαρξης, της ισότητας και αυτό είναι εμφανές σε όλες τις λατρευτικές εκδηλώσεις τους. Στις συνάξεις τους δεν υπάρχουν άντρες και γυναίκες, υπάρχουν ψυχές, υπάρχει η απόλυτη ενότητα και ισότητα, ένα χαρακτηριστικό που αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της κουλτούρας τους.
Από το 1400 ο Τεκές της Ρούσσας
Ο Τεκές της Ρούσσας ή αλλιώς ο Τεκές του Σεγίτ Αλή Σουλτάν, είναι ένας Αλεβίτικος Τεκές, ένας θρησκευτικός χώρος συνάθροισης Δερβίσηδων του Τάγματος των Μπεκτασήδων.
Ιδρύθηκε το 1400 από τον Δερβίση Σεγίτ Αλή Σουλτάν, βρίσκεται στον Βόρειο Έβρο, περίπου τρία χιλιόμετρα από το χωριό Ρούσσα, μετά το Σουφλί, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, και θεωρείται ένας από τους παλαιότερους διατηρημένους τεκέδες στα Βαλκάνια και ένα από τα δύο σημαντικότερα κέντρα του Μπεκτασισμού παγκοσμίως. Η χρονολογία ίδρυσης του προκύπτει από επιγραφή που υπάρχει σε ένα από τα κτίρια του.
Στην αυλή του Τεκέ υπάρχει μια αιωνόβια μουριά 600 ετών και στην περιοχή βρίσκονται ο χώρος προσευχής, το ταφικό μνημείο του Σεγίτ Αλή Σουλτάν και το νεκροταφείο με τους τάφους Σείχηδων και Δερβίσηδων.
Κάθε χρόνο στις 6 Μαΐου, Αλεβίτες και Ορθόδοξοι Χριστιανοί συγκεντρώνονται στον Τεκέ της Ρούσσας και γιορτάζουν τον Άγιο Γεώργιο που είναι κοινός τους Άγιος.
Μάλιστα στο χωριό Μεγάλο Δέρειο λειτουργεί και ο πρώτος, εκτός Τεκέ, αναγνωρισμένος Ευκτήριος Οίκος (Τζεμ Εβί), για να προσεύχονται τα μέλη της θρησκευτικής κοινότητας των Αλεβιτών.
Οι 3.500 περίπου Αλεβίτες – Μπεκτασήδες μουσουλμάνοι ζουν σήμερα στην ευρύτερη περιοχή της ορεινής Ρούσας του Δήμου Σουφλίου και κατανέμονται σε δέκα μεγάλα χωριά (Γονικό, Μέγα Δέρειο, Μεσημέρι, Πετρόλοφος, Μυρτίσκη, Χλόη, Σιδηρώ, Μικράκιο, Κισσός).
