Τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών που βλέπουν το φως της δημοσιότητας αυξάνονται συνεχώς και στη χώρα μας, όπου υπολογίζεται ότι μόνο 1 στα 100 αναφέρονται, γεγονός που καθιστά την ανάληψη δράσης από τους γονείς, αλλά και τα σχολεία και τους αρμόδιους φορείς, κάτι παραπάνω από αναγκαία.
«Η βία και η κακοποίηση είναι πολύ έντονα στις μέρες μας. Οι γονείς δεν γνωρίζουν πώς να τα εκπαιδεύσουν στο να αποφεύγουν τέτοιες εμπειρίες αλλά και να τις διαχειρίζονται όταν συμβαίνουν. Δυστυχώς συχνά θύτες είναι οι ίδιοι ή και άτομα του στενότερου οικογενειακού περιβάλλοντος», επισημαίνει η κ. Φρίντα Κωνσταντοπούλου, Παιδοψυχίατρος – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Επιστημονική Συνεργάτης Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.
«Τα θέματα ξεκινούν από το ίδιο σημείο και καταλήγουν στο ίδιο σημείο: την επικοινωνία. Είναι σημαντικό τα παιδιά να ενημερώνονται από τους γονείς τους για το σεξ χωρίς ταμπού, τα οποία φαίνεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Κατάλληλη στιγμή για μία τέτοια κουβέντα σηματοδοτούν οι ερωτήσεις του ίδιου του παιδιού, σχετικά με το πώς έρχονται τα μωρά στον κόσμο, με την ανατομία των γεννητικών οργάνων και γενικότερα, με ό,τι έχει να κάνει με τη σεξουαλικότητα και την αναπαραγωγή. Όταν γεννηθεί η απορία πρέπει αμέσως να απαντηθεί. Στην αντίθετη περίπτωση μετατρέπεται σε ένα μυστικό, το οποίο θα μπορέσει ο οποιοσδήποτε να εκμεταλλευτεί κάποια στιγμή στο μέλλον. Βλέπουμε ότι υπάρχουν γονείς που δεν έχουν μιλήσει στα παιδιά τους ακόμα και στην εφηβεία και το κάνουν παρά μόνο όταν συμβεί κάτι, όταν, δηλαδή, είναι πλέον αργά», τονίζει η κ. Κωνσταντοπούλου.
Μονόδρομος η αλήθεια
Οι γονείς πρέπει να απαντούν στα παιδιά λέγοντας μόνο την αλήθεια, αλλά με έναν τρόπο προσαρμοσμένο στην ηλικία τους. Ζητούμενο είναι να δημιουργηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον στο σπίτι, ούτως ώστε να οχυρωθούν τα παιδιά απέναντι σε περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης και να τα εκμυστηρευτούν στην απευκταία περίπτωση που αυτά συμβούν.
«Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να μιλήσουν στα παιδιά σχετικά με το σώμα τους και το σεξ, ενώ υπάρχουν και ειδικά βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους. Σε αυτά εξηγείται πώς λειτουργεί το σώμα των αγοριών και των κοριτσιών, πώς εξελίσσεται στην εφηβεία και πώς γίνεται το σεξ υπό φυσιολογικές συνθήκες, μιλούν για την ομοφυλοφιλία κ.ά.. Αποτελούν εξαιρετικό εργαλείο για την ενημέρωση των παιδιών, τα οποία εξοικειώνονται με το θέμα και μπορούν να κάνουν ερωτήσεις. Όταν κάτι δεν είναι ταμπού μέσα στο σπίτι, τα παιδιά μπορούν να ρωτήσουν τα πάντα, αλλά και να εκμυστηρευτούν τα πάντα», τονίζει η ειδικός.
Πρωταρχικής βέβαια σημασίας είναι η ανάπτυξη του αισθήματος της αυτοπροστασίας. Πρέπει να καταλάβουν πως το σώμα τους είναι δικό τους, δεν επιτρέπεται να το αγγίζει κανείς, παρά μόνο όταν έρθει η ώρα και πάντα με τη συγκατάθεσή τους.
«Έτσι τίθενται όρια σε αυτόν που θα επιχειρήσει να τα εκμεταλλευτεί με οποιονδήποτε τρόπο. “Χρυσό κανόνα” αποτελεί η εκπαίδευσή τους στο να προστατεύουν το σώμα τους και την ψυχή τους από οτιδήποτε τα κάνει να νιώθουν άβολα και σε μεγαλύτερες ηλικίες, να ξέρουν να λένε “όχι”, χωρίς ενοχές και φόβο μη αποδοχής και να γνωρίζουν ότι δεν είναι αναγκασμένα να κάνουν αυτό που τους ζητούν οι άλλοι, εάν δεν το επιθυμούν», εξηγεί.
Σημάδια που υποδηλώνουν πιθανή σεξουαλική κακοποίηση
Σήμα κινδύνου ότι ένα παιδί μπορεί να έχει πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης αποτελεί μία αισθητή αλλαγή στη συμπεριφορά του, που χαρακτηρίζεται από τις εξής εκδηλώσεις:
- Γίνεται εσωστρεφές και ευερέθιστο
- Δεν θέλει να πάει στο σχολείο και μπορεί να παρουσιάζει και πτώση των ακαδημαϊκών του επιδόσεων
- Ξαφνικά αρνείται να βγει από το σπίτι
- Παρουσιάζει διαταραχές διατροφής και ύπνου
- Δείχνει να γνωρίζει θέματα για το σεξ που δε συνάδουν με την ηλικία του
- Αρχίζει να φορά ρούχα που καλύπτουν το σώμα του.
«Κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού και του εφήβου πρέπει να μας υποψιάσει και χρειάζεται ενθάρρυνση να μιλήσει, με τι διαβεβαίωση ότι δεν θα κριθεί. Πολλές φορές τα παιδιά φοβούνται ότι το θέμα θα πάρει μεγάλες διαστάσεις και θα βρεθούν στο επίκεντρο, κάτι το οποίο δεν το θέλουν. Οι γονείς θα πρέπει λοιπόν να τα κάνουν να νιώσουν ασφαλή, με τη δέσμευση ότι το ζήτημα θα αντιμετωπιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ούτως ώστε να αισθάνονται και τα ίδια καλά», καταλήγει η κ. Κωνσταντοπούλου.
