Η μνήμη και θυσία των 29 Ξυλαγανιωτών που εκτελέσθηκαν από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής, στις 9 Απριλίου 1944, τιμήθηκε σήμερα Κυριακή 23 Απριλίου 2023 σε εκδήλωση την οποία διοργάνωσαν ο Δήμος Μαρωνείας-Σαπών, η Κοινωφελής Επιχείρηση Μαρώνειας-Σαπών και ο Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής.
Στην επιμνημόσυνη δέηση, την οποία τέλεσε ο Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων παραβρέθηκαν τοπικές αρχές και φορείς, εκπρόσωποι συλλόγων, απόγονοι των εκτελεσθέντων κ.ά.
Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Μαρωνείας- Σαπών κ. Ντίνος Χαριτόπουλος αναφέρθηκε στον ηρωισμό και την αυταπάρνηση των εκτελεσθέντων που αποτελούν φωτεινά παραδείγματα πατριωτισμού στην σύγχρονη δύσκολη πραγματικότητα. «H σημερινή ημέρα, είναι ημέρα αυτοσυνειδησίας, συγκίνησης και υπερηφάνειας. Κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στη μνήμη των ηρώων μας, τιμούμε τις πράξεις και τον ηρωισμό αυτών των σπουδαίων Ελλήνων πατριωτών, οι οποίοι εκτελέστηκαν στις 9 Απριλίου 1944 από τις Βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής και διατηρούμε ζώσα την ιερή παρακαταθήκη που μας άφησαν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Δήμαρχος.
Παράλληλα έκανε γνωστό πως για να κρατηθεί η μνήμη και η θυσία τους ζωντανή, η Δημοτική Αρχή σκοπεύει να ξεκινήσει τις διαδικασίες για την ένταξη της Ξυλαγανής στο Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών για να ενισχυθεί και θεσμικά το ηρωικό της παράδειγμα.
Στην τελετή μίλησε και η κ. Ξανθίπη Παπανικολάου, απόγονος του εκτελεσθέντος στρατιώτη Τσατλάκη Κωνσταντίνου σε μια συγκινητική ατμόσφαιρα από την ανάμνηση της θυσίας των 29 ηρώων.